Türkiye'de Hak Temelli Sivil Toplum Örgütleri - STGM - Sivil Toplum ...

32
Mazlum-Der eski Genel Başkanı Ayhan Bilgen:
Farklı toplum kesimlerinin, birbirlerinin hak ihlalleriyle ilgili olmasını önemsiyoruz. Çünkü
Türkiye’de ihlallerin sebepleri devlet politikaları. Toplum içinde de gerilim noktaları var,
linç psikolojisi var, tahammülsüzlük, hoşgörüsüzlük var, ama onlar arasındaki gerilimleri
tırmandıran da yine devlet politikaları. Dolayısıyla Türkiye’de Alevilerle Sünniler, Türklerle
Kürtler, farklı toplum kesimleri arasında zaman zaman birbirlerinin özgürlüklerini
kıskanan refleksler, tepkiler gelişiyorsa, bu, insan hakları açısından en büyük tehlikedir,
risktir. Bir ülkede sivil toplum dayanışması varsa, yasama, yürütme ve yargı erkinden doğan
hak ihlalleri daha kolay aşılır. Yoksa hep beraber kaybederiz.
İHD Genel Başkan Yardımcısı Reyhan Yalçındağ konuya şöyle açıklık getiriyor:
“Tam bağımsızlık, tam tarafsızlık, ne ve kim olursa olsun, ayrım gözetmeksizin
insan hakları ve siyasalardan uzak durma özelliği göz önüne getirildiğinde,
Mazlum-Der’le çok benzerliğimiz var. Fakat her iki örgütün
içinde bulunan kişilerin geldikleri gelenekler çok farklı. İHD sol gelenekten
gelenlerin, Mazlum-Der de İslami gelenekten gelenlerin daha ağırlıkta olduğu
örgütler.”
Aslında Yalçındağ’ın dikkati çektiği bu husus, Feray Salman ve Orhan Kemal Cengiz’in
değindiği “belli kimlikler etrafında insan hakları mücadelesi verme” meselesine de
açıklık kazandırıyor. 12 Eylül askeri darbesinin hedef aldığı farklı kesimlerin, farklı
örgütler kurduktan sonra, aslında insan hakları dilinin çok ortak olduğunu fark etmesi,
tüm bu tartışmaların eksenini belirliyor. O yüzden de şu sıralar Türkiye’deki
İHK’ler, giderek yan yana gelip ortak mücadele yürütmeye çalışıyor. İHD Van Şube
Başkanı Cüneyt Caniş, “bizim gayemiz, İHD’ye gelen insanların, siyasi kimliklerini
kapının eşiğinde bırakıp içeri girmesidir. Ancak bu konuda insanların ezberlerini bozmak,
çok ciddi bir çaba gerektiriyor” diyerek bu konunun altını çiziyor.
İnsan Hakları Derneği
1980’deki askeri darbeden sonra, 1986’da kurulan ilk insan hakları kuruluşu olan
İHD’nin 33 şubesi ve Kars, Ağrı, Tunceli ile Eskişehir’de de temsilciliği var. 1988’de,
İHD kurulalı henüz iki yıl olmuşken, 16 şubesi birden açıldı. Dernek, işkence mağdurlarıyla
ilgilenmesi amacıyla, 1989’da Türkiye İnsan Hakları Vakfı’nın kurulması
kararını aldı. Derneğin web sitesinde verilen bilgilere göre İHD, 1987 ve 1999’da iki
kez idam cezasına karşı kampanya düzenledi. Dört kez düşünceye özgürlük, iki kez
DGM’lerin kapatılması, iki kez genel af, iki kez barış, bir kez “kayıplar bulunsun”