Türkiye'de Hak Temelli Sivil Toplum Örgütleri - STGM - Sivil Toplum ...

kampanyaları düzenledi. Dernek bugüne kadar yüzlerce değişik konulu konferans, kurultay,
sempozyum, panel, yürüyüş ve gece düzenledi. Her ay, her yıl insan hakları
raporları yayınladı. Aylık bültenler ve otuzu aşkın kitap yayınlayan İHD, avukat ve
öğretmenlere yönelik de çeşitli eğitim çalışmaları yürüttü. Dernek, halen kara mayınlarının
temizlenmesi için kapsamlı bir çalışma yaparken, insan hakları mücadelesini
her yönüyle yürütmeye çalışıyor.
Reyhan Yalçındağ, İHD’nin insan hakları alanındaki mücadelesini şöyle özetliyor:
“İHD, Türkiye’de ilk en yaygın ve etkin örgütlenmedir ve hakların itfaiye
aracı gibidir. Yangın neredeyse, oraya koşar. Sivile dair en ufak işaretin
olmadığı bir ortamda insan hakları hareketini örgütlemek kolay bir şey
değil. Zaten ‘80’li yıllarda oluşan muhalif örgütlenmelerin, kendilerini demokratik
kitle örgütü olarak tanımladıklarını görürsünüz. ‘90’lara gelince
sivil toplum kuruluşlarının hızla arttığı görülüyor, ama İHD’yi tüm bunların
üstünde görmek gerekiyor. İHD siyasalar üstü bir örgüt.”
Şaban Dayanan, İHD’nin özellikle son beş yıldır, insan hakları ihlallerine doğrudan
müdahil olmaya çalıştığını söyleyerek, şunları ifade ediyor: “Düşünce ve örgütlenme
özgürlüğüne, yaşam hakkına yönelik tehditler, özellikle işkence, kötü muamele, Kürt
sorunu ve göç sorunu, müdahil olmaya çalıştığımız en belli başlı sorunlar. Bunlarla
ilgili çeşitli etkinlikler, paneller düzenliyor, kampanyalar yürütüyoruz.”
Katılımcılık, kurumsallaşma ve faaliyet alanı
Derneğin faaliyet alanı, insan hakkı ihlalinin bulunduğu her yer ve her zaman. Derneğin eski genel
başkanı Hüsnü Öndül, 2002’de kaleme aldığı makalesinde, örgütlenme modelini şöyle özetliyor:
İHD Genel Kurullarına delegelerin katılım oranı yaklaşık yüzde 70’dir. Şubelerde yedi
kişilik yönetim kurulu bulunur. Bir genel başkan, üç genel başkan yardımcısı, bir genel sekreter,
üç genel sekreter yardımcısı ve bir sayman Genel Yönetim Kurulu tarafından merkez
yürütme kurulu üyeleri arasından seçilir. Coğrafi esasa göre yedi bölge temsilcisi de Genel
Yönetim Kurulu tarafından seçilir. Bölge temsilcileri şubeler arasındaki ve şubelerin genel
merkezle eşgüdümünü sağlarlar. Bölge temsilcileri yılda birkaç kez bölge toplantıları düzenler.
Şubelerde genel üye toplantıları yılda birkaç kez gerçekleştirilir. Bu toplantılarda,
derneğin sorunları ile güncel insan hakları sorunları tartışılır. Üyeler resmi ya da resmi
olmayan toplantılarda söz hakkına sahiptir ve bu konuda herhangi bir sınırlama söz konusu
değildir. Şubelerde ve Genel Merkezde üyelerin katılımı ile komisyon örgütlenmesi bulunmaktadır.
Komisyonların sayısı her şubenin durumuna göre ve şube yönetim kurullarının
33