Türkiye'de Hak Temelli Sivil Toplum Örgütleri - STGM - Sivil Toplum ...

Yaşlıların her insan gibi “onurlu bir yaşam hakkı” olduğu ve kendilerine saygı duyulma
beklentileri bulunduğundan hareketle tüm dünya ülkelerinin ulusal eylem planlarına yol
gösterecek Yaşlanma 2002 Uluslararası Eylem Planı’na göre;
• Yaşlılar, sadece yaşları yüzünden aile içinde ve toplumda dışlanarak ayrımcılığa tabii
tutulmamalı. Yaşlılara yönelik bakış açısı değişmeli.
• Yaşlılar aktif ve sağlıklı bir yaşam sürdürmeli. Onlara yönelik tüm hizmet ve uygulamalarda
cinsiyet eşitliği sağlanmalı. Onlar için değişik toplumsal destek yapıları, değişik
program ve hizmetler geliştirilmeli. Yaşlılar sürdürülebilir politik, sosyal ve ekonomik
destek sağlanarak yaşama aktif katılmaya özendirilmeli.
• Yaşlılar, yaşları nedeniyle emekli olmaya zorlanmamalı. Bilgi, birikim, beceri ve deneyimlerinden
yararlanılmalı. İşyerinde rehber eğitici-danışman rolü oynatılmalı. Ailelerine,
topluma ya da ekonomiye katkıda bulunulmasına izin verilmeli.
• Onlar çalışmaya, üretmeye özendirilmeli, işe alınmalı. Kendilerine iş kurmak için bankadan
kredi çekmek isterse desteklenmeli. Yaşlılar kayıt dışı çalıştırılmamalı. Onlarla
aynı işi yapan insanlara ödenen kadar ücret almalı.
• Yaşlılar okuma-yazma bilmeli. Yeni teknik ve teknolojiler yaşlılara öğretilmeli. Eğitim
materyalleri geliştirilmeli.
• Yaşlıların aylık/maaşları arttırılırken yaşam standartları ve enflasyon etkisi göz önüne
alınmalı.
• Onlara yöneltilen fiziksel, psikolojik, cinsel ve ekonomik şiddet (ihmal ve istismar) önlenmeli.
Mağdur olanlar aile destek sistemleri ile aktive edilerek, kendi ortamlarında
bakılmalı.
• Yaşlılar bakılmalı ve korunmalı. Olumsuz çevresel ve sosyo-ekonomik koşulları düzeltilmeli.
• Onların dönemsel hastalıklarını ve yeti yetersizliklerini önlemek/geciktirmek için müdahale
yöntemleri, koruyucu sağlık hizmetleri ve tarama programları hayata geçirilmeli.
Onların yaşam kalitesini arttıracak olan hizmetler ekonomik olarak karşılanabilir
olmalı.
• Yaşlılara aktif ve sağlıklı yaşam, kişisel bakım konularında danışmanlık ve rehberlik
yapılmalı.
• Onlar başta yaş grubu olmak üzere hiçbir ayrımcılıkla karşılaşmaksızın temel sağlık
hizmetlerine ulaşmalı. Ekonomik olarak karşılanabilir ve protez diş sorununu da çözümleyen
diş sağlığı hizmetlerinden yararlanmalı. Sunulan temel sağlık, uzun süreli
bakım, palyatif tedavi, rehabilitasyon, diğer toplum hizmetleri ve sosyal hizmetler standartlara
uygun olmalı ve aralarında koordinasyon olmalı.
• Yaşlılar temiz su, gıda maddeleri ve ilaca eşit olarak ulaşmalı. Hizmetlerden eşit yararlanmalı.
• Onlar yeterli ve dengeli beslenmeli. Beslenme eksikliği kaynaklı hastalığı olanların özel
beslenme (yeterli su–enerji-protein-vitamin-mineral) ihtiyacı karşılanmalı. Yatılı geriatrik
sosyal hizmet kuruluşunda kalanlar yeterli-dengeli beslenme hizmeti almalı.
337