Türkiye'de Hak Temelli Sivil Toplum Örgütleri - STGM - Sivil Toplum ...

MÜLTECİ HAKLARI
İBRAHİM VURGUN KAVLAK
ASKIDA YAŞAMLAR
“Dünyada bir kişinin vatanını kaybetmesinden daha büyük bir keder yoktur.”
Euripides, M.S. 431
Sığınma hakkı İnsan Hakları Evrensel Bildirgesi’nde temel bir insan hakkı olarak
tanınır: “Herkesin, zulüm karşısında, başka ülkelere sığınma hakkı vardır” (14. Madde).
Uluslararası ilişkilerde insanların gittikçe daha da çok araçsallaşmasına yol açan
eşitsizliklerin bir sonucu olarak ortaya çıkmıştır.
Türkiye’de henüz iç politikanın konusu olmayan sığınma hakkı, Avrupa Birliği sürecinde
yükümlülüklerin zorunlu olarak üstlenilmeye başlamasıyla daha bilinir bir hale
gelmeye başlamıştır. Sığınmacı ve mültecilerin varlığının toplum içinde bilinir bir hale
gelmesiyle, sığınma konusu Türkiye’deki iç politikayı da etkilemeye başlayacaktır.
Türkiye’de özellikle 1990’lı yılların ikinci yarısından itibaren sivil aktörlerin devreye
girmeye başladığı bu alanda, 2000’li yılların başından itibaren bir canlanma yaşanmaya
başlamıştır. 2005 yılından sonra sığınma hakkı ile genel anlamda insan haklarının
bir konusu olmasının dışında uğraşmaya başlayan ya da bu alanla ilgili özel
çalışma alanları oluşturan STÖ’ler belirmiştir.
Günümüzde, hak temelli olarak, Sığınmacılar Ve Göçmenlerle Dayanışma Derneği
(SGDD) ve İnsan Kaynağını Geliştirme Vakfı (İKGV) gibi sığınmacı ve mültecilerin
yaşamakta olduğu şehirlerde doğrudan bu gruba yönelik yaygın faaliyetlerine devam
eden STÖ’ler vardır. Bunların yanısıra özellikle hukuki danışmanlık üzerinde yoğunlaşan
Helsinki Yurttaşlar Derneği (Mülteci Hukuki Destek Programı) ve Mültecilerle
Dayanışma Derneği (Mülteci-Der); ayrıca, Türkiye İnsan Hakları Vakfı (TİHV), İnsan
Hakları Derneği (İHD), Uluslararası Af Örgütü, İnsan Hakları Araştırmaları Derneği
(İHAD), Mazlum-Der gibi insan hakları alanında aktif olarak çalışan STÖ’ler de sığınma
alanında etkili çalışmalar yapmaya başlamışlardır. Söz konusu STÖ’lerin yanısıra
sosyal destek ve yardım yapan birçok kuruluş da çalışma alanlarına sığınmacı ve mültecileri
de dahil etmeye başlamışlardır.
345