Türkiye'de Hak Temelli Sivil Toplum Örgütleri - STGM - Sivil Toplum ...

durumları da düşünülerek geliştirilmiş bir sistem yoktur; itfaiye teşkilatında da, başka
kurumlarda da.
Duymayan biri hastalansa, doktora, hemşireye derdini anlatamaz. Çünkü halen sağlık
teşkilatında bile işaret dili bilen personel bulunmamaktadır. Bu sorun bir kaza durumunda
ya da duymayan kişinin başına başka bir olay geldiğinde de geçerlidir. Çünkü
polisler de bilmez işaret dilini. Otistik, spastik ya da genel olarak zihinsel engelli
olarak tanımlananların durumu ise daha da zordur. Gönderecek okul bulmak bir yana,
aile için çocuğunu lokantaya yemeğe götürmek bile başlı başına bir sorun olabilmektedir.
Diğer müşteriler rahatsız oluyor diye zihinsel engellilerin lokantadan atılabildiği
bir ülkedir Türkiye. Zihinsel engelli çocuğu olan ailelerin en önemli sorunlarından bir
diğeri de, kendileri öldükten sonra çocuklarına kimin, nasıl bakacağıdır. Devlet tarafından
bu konuda da henüz hiçbir çalışma yapılmamıştır.
Yukarıda anılan Türkiye Özürlüler Araştırması’nda, sakatların yaşadıkları sorunlar genel
olarak şöyle resmediliyor: “Engellilerin bugünkü durumları ‘sosyal felaket’ kavramıyla
özetlenebilir. Eğitim düzeyleri çok düşüktür ve fakirlik çok yaygındır. Birçoğu
toplumdan soyutlanmış durumdadır, en fazla yararlanabildikleri sağlık hizmetlerinden
bile büyük bir bölümünün yararlanamadığı tespit edilmiştir.”
Türkiye Körler Federasyonu Başkanı Hasan Tatar, durumları “sosyal felaket” olarak tanımlanan
sakatlarla ilgili STÖ’lerin örgütlenmelerini şöyle ifade ediyor (Tatar, “körler”
için diyor ama tüm sakat dernekleri için geçerli söyledikleri):
Üç tür örgütlenme vardır. Birincisi, istismarcı diye ifade edebileceğimiz örgütlerdir. Bunlar
ağırlıkla görmeyenlerin ya da engellilerin, özürlerinden dolayı toplumun acıma duygusunu
paraya çevirmeye çalışan uyanık insanların bir kısım engelli insanları da yanlarına alarak
bu acıma duygusundan rant elde etme girişimidir. İkinci tür örgütlenmeyse korumacı örgütlerdir.
Bunlar zenginlerin, büyük bürokratların, sermaye sahiplerinin ya da tanınmış
siyasetçilerin eşlerinin körlere ve diğer engellilere yardım etmek ve (onları) korumak amacıyla
kurdukları derneklerdir. Üçüncü tür örgütlenmelerse demokratik örgütlenmelerdir.
Kör ve az görenlerin kendileriyle ilgili derneklerde, kuruluşlarda yönetime girdiği, dernek
içinde söz ve karar sahibi olduğu örgütlenmelerdir bunlar. Körlerin, az görenlerin kendi
hak ve çıkarlarını korumak, geliştirmek, körlüğü azaltmak, giderek ortadan kaldırmak,
körlükten doğan sorunları çözmek için çaba gösteren örgütlerdir.
177