Türkiye'de Hak Temelli Sivil Toplum Örgütleri - STGM - Sivil Toplum ...

82
diği ve 2010’a doğru “daha radikal bir tutum içine girdiği” gözlemlenmiştir. 2003’te
kurulan Doğa Koruma Merkezi 2010’lara gelindiğinde hem özel sektörle ve devletle
işbirliği ve diyaloğu güçlendirerek, hem yerelin gücünü arkasına alarak gerçekleştirdiği
başarılı projelerle yükselişe geçmiştir.
Çevre STÖ’lerinin geçirdiği kuruluş ve evrim süreçlerinin coğrafi olarak gösterdiği
farklılıklara gelince, bunu, siyasi-askeri ve diplomatik-ekonomik koşulların bölgesel
olarak gösterdiği farklılıklarla ilişkilendirmek gerekir. Burada üç ana bölgesel ayrımdan
bahsedilebilir: Birincisi İstanbul ve Ankara eksenindeki “büyükşehir” alanları,
diğerleri Doğu-Güneydoğu ve Batı Anadolu bölgeleridir. 2010’lu yıllarda özellikle
enerji projeleri ekseninde Karadeniz Bölgesi de çevre eylemleriyle sesini yükselten bir
bölge olmuştur.
Ankara ve İstanbul kentlerinde konuşlanmak, ulusal STÖ olmanın ya da bu yönde
gelişmenin başlıca koşulu olmuştur. Bu kentlerdeki STÖ oluşumları, çoğunlukla gerek
siyasetle, gerek özel sektörle üst düzey ve yakın ilişkiler içinde kurulmuştur ve gelişim
süreçlerine de bu yakın ilişkiler damgasını vurmuştur. Bu coğrafi ayrıcalık aynı zamanda
sıkı lobi çalışmaları yapma ulusal düzeyde kamu kararlarını ve düzenlemelerini
etkileme, kamuoyunca tanınırlığını artırma, uluslararası fonlara ulaşma, büyükşehir
imkânlarının bir getirisi olarak uzmanlığını geliştirme ya da uzman insan kaynaklarına
ulaşma, bilgiye erişme, insan kaynakları yaratma, böylelikle kurumsal olarak
gelişme olanakları tanımaktadır.
Kurumsallaşma konusuna genel olarak baktığımızda, bu yönde önemli çabalar sarfeden
STÖ’ler, içinde bulunduğumuz hızlı ve hassas sürece ayak uydurmakta güçlük çekmekte;
amatör, gönüllü ruhu kaybetmeyi istememekte ve profesyonellikle amatörlüğü
bir arada tutmanın yollarını aramaktadır. Kurumsal yapıdaki sorunların birçoğunun
temelinde bu hızlı sürecin getirdiği kaygılar ve çelişkiler yatmaktadır.
STÖ’lerin 1990’lı ve 2000’li yıllardaki gelişim sürecine bakıldığında, çevre örgütlerinin
sayısının arttığı, ancak üye sayısının bu artışa paralel olarak gelişmediği görülür.
Bu yeni süreçte STÖ’ler imajlarını düzeltmek ve kurumsal başarılarını artırmak adına
kurumsallaşmaya ve profesyonelleşmeye yönelmişler, ancak gelişimlerini kitleselleşme
yönünde güçlendirmekte zayıf kalmışlardır.