Türkiye'de Hak Temelli Sivil Toplum Örgütleri - STGM - Sivil Toplum ...

YAŞLI HAKLARI
ŞADİYE DÖNÜMCÜ
“YAŞLANIYOR GÖVDE/AKIYOR AHLATLARDAN,
ÇÖRDÜKLERDEN TOPRAĞA” 1*
Yaşlıların özgüven, üretkenlik ve uyum yeteneği azalır. Belleği zayıflar. Yaşlılar statü,
zevk, ilgi ve istek kaybına uğrar. Uyaranlara geç yanıt verir. Yaşlıların bunaltısı, mutsuzluğu,
ekonomik sorunları, fiziksel ve zihinsel sağlıklarına ilişkin kaygıları, yargılayıcılıkları,
yakınmacılıkları ve karamsarlıklarının yanısıra ilgi, sevgi, paylaşma isteği
de artar. Eş, akran kaybı yaşarlar. Bakım endişesi taşırlar. Değerlerini, umutlarını
yitirirler. Kendilerine bile sevgisiz ve saygısız davranırlar. Dışlandıklarını düşündüklerinden
kendi dünyalarına çekilirler.
Duyu kaybına uğrarlar. Hareketleri kısıtlıdır. Uyku kaliteleri düşüktür. Alıngan, yaygaracı,
eleştirel, suçlayıcı ve çevresindekilere güvensiz olurlar. Değişikliklere direnir,
zıtlaşıp tartışmayı sever, zayıflıklarını reddeder ve hep ölüm hakkında konuşurlar. Kuşaklar
arası çatışmayı tercih ederler. Yakınlarının yaşamına müdahale etmeyi severler.
Aileyi birleştireceklerine, yakınlarının sıkıntısını paylaşacaklarına, tersini yaparlar.
Hayata katılmak istemezler.
Yaşlıların rehabilitasyon ve özel eğitim, uzun süreli tıbbi bakım, özel bakım ve gözetim
gerektiren kronik hastalıkları oluşur. Evde bakım sürecinde ekonomik, mekânsal
düzenleme ve bakıcı kaynaklı, hastalandıklarında tıbbi donanım, ekipman ve sarf malzemesi
sağlama kaynaklı güçlükler yaşanır. Hastaneye yatmaları da farklı sorunlara
yol açar.
Yaşlılar, ilgi, destek, ihtimam ve sakin, sabırlı, hoşgörülü ve özverili iletişim bekler.
Onların yaşam kalitesini artırmak için çaba harcayan bakıcı kişi(ler) yorulup yıpranır.
Yaşlılar sosyal, siyasal, kültürel ve ekonomik fırsatlardan yararlanamaz, yani yurttaşlık
haklarını kullanamaz. Toplumsal, ailevi, etnik, dinsel, mezhepsel, ulusal bağları
kopuktur. Yaşamsal gereksinimlerini düşük gelirleriyle karşılayamazlar. Haklarını koruyacak
kurumların olanaklarından yararlanamazlar. Toplumla organik dayanışmaya
—farklılaşma, uzmanlaşma, birbirini tamamlama ve uyum— giremezler. Yaşlılar
* Aydın Şimşek’in Adalar Kitabı’ndan (Ankara: Kanguru Yayınları, 2010).
333