Türkiye'de Hak Temelli Sivil Toplum Örgütleri - STGM - Sivil Toplum ...

HIV İLE YAŞAYAN BİREYLERİN HAKLARI
ARZU KAYKI
GÖRÜNMEYENİ GÖRÜNÜR KILMAK
1. HIV Pozitiflerin Hakları Alanını Nasıl Tanımlıyoruz?
HIV pozitiflerin hakları, temel insan haklarının sağlık sisteminde uygulanmasına ilişkin
hasta hakları çerçevesinde tanımlanır. Ancak gerek dünyada gerek ülkemizde HIV
pozitif olmak, beraberinde damgalama ve ayrımcılığı getirdiği için sadece sağlık hakkı
çerçevesinde tanımlanması yeterli olmuyor. HIV pozitiflerin haklarını, çalışma alanında
ihlaller/sorunlar yaşandığı için çalışma haklarından, eğitime erişimde ihlaller
yaşandığı için eğitim hakkına kadar, özellikle ihlallerin yaşandığı alanları kapsayacak
şekilde tanımlıyoruz.
2007 yılından bu yana düzenli olarak HIV ile yaşayanların maruz kaldığı ihlalleri yayınlayan
Pozitif Yaşam Derneği’nin hak ihlalleri raporlarına göre HIV/AIDS ile ilgili
başlıca ihlaller şunlardır: Ayrımcılık yasağı ihlali; sağlık hakkı ihlali; çalışma hakkı
ihlali; eğitim ve öğrenim hakkı ihlali; serbest dolaşım hakkı ihlali; evlenme, aile kurma
hakkı ihlali; özel hayatın ve aile yaşantısının mahremiyeti hakkı ihlali.
2. Dünyada Mücadele Ne Zaman Başladı, Nasıl Gelişti?
HIV/AIDS’in tanımlanmasından bu yana son 30 yılda dünyada, özellikle de epideminin
hızla yayıldığı ülkelerde HIV/AIDS aktivizmi çok hızlı gelişmiştir. Öncelikle
ABD’de, en başta da HIV/AIDS’in ilk ortaya çıktığı San Francisco’da başlayan sivil
hareket, HIV yayılımını takiben Avrupa’da, ardından Afrika ve Asya’da ortaya çıkmıştır.
1980’li yıllarda, henüz HIV/AIDS’in tanımı dahi yapılmadan eşcinsel grupları
ve örgütlenmeleri, arkadaşları kitleler halinde hastalanıp ölürken harekete geçmiş,
epideminin tanımlanması/tedavinin bulunması için hükümete, bilim insanlarına baskı
yapmaya başlamışlardır. Bir yandan hastalananların bakımı için dayanışma grupları
kurulurken, diğer yandan HIV pozitif destek grupları ile tedaviye yönelik bir ilaç
307