Türkiye'de Hak Temelli Sivil Toplum Örgütleri - STGM - Sivil Toplum ...

Salman, İHOP’un henüz kurucu örgütler dışındaki kuruluşlara kapılarını açmış olmamasına
şu sözlerle açıklık getiriyor: “İHOP diğer kuruluşlara da kapılarını açacak.
Şu an değil. Çünkü biz Ekim 2005’te kurulduk, fakat bu sekiz ayımızı aldı. Bu esnada
tartışmalar, gerilmeler yaşandı. Bir arada olmayı öğrenmek kolay bir iş değil. Birbirine
yaklaştılar, birbirlerini tanıdılar, kendi problemlerini birlikte paylaşmayı öğrendiler.
Zamanla diğer örgütlerle de aynı tabanda çalışmak zaten bir gereklilik olacaktır.”
Düşünce Suçu(?!)na Karşı Girişim (DSKG)
Metnin başındaki kutuda İnsan Hakları Evrensel Beyannamesi’nden bazı maddeleri
aktarmamızın bir nedeni, Türkiye’de bu beyannameyi ihlal eden çok fazla uygulamanın
yürütülüyor oluşudur. Beyannamenin 18. maddesinde “Herkesin düşünce, vicdan
ve din özgürlüğü hakkı vardır” ifadesine yer verilirken, 19. maddede de açıkça “Herkesin
düşünce ve anlatım özgürlüğüne hakkı vardır. Bu hak, düşüncelerinden dolayı
rahatsız edilmemek, ülke sınırları söz konusu olmaksızın, bilgi ve düşünceleri her yoldan
araştırmak, elde etmek ve yaymak hakkını gerekli kılar” deniyor. Oysa Türkiye’de,
makale boyunca izah edildiği üzere, özellikle 12 Eylül 1980’den itibaren düşünceleri
ifade etme özgürlüğünün önünde gerek yasal düzlemde, gerekse fiilen, devlet eliyle büyük
engeller konuyor. Bu engellere karşı mücadele etmekse, her zaman “yasal” çerçeve
içinde olmayabiliyor. Düşünce Suçu(?!)na Karşı Girişim, (DSKG) bunun akla gelen
ilk örneği. Sanatçı Şanar Yurdatapan’ın başını çektiği girişimin temelleri, 1995’in
Ocak ayında, yazar Yaşar Kemal’in Der Spiegel dergisinde yayınlanan bir yazısı nedeniyle
DGM’ye çağrılmasına tepki olarak başlayan imza kampanyası ve bu süreçle
birlikte ortaya çıkan sivil itaatsizlik eylemine dayanıyor. Bu tarihte, toplumca tanınan
1.080 kişi, Yaşar Kemal’in yasaklanan yazısının da aralarında bulunduğu on yasaklı
metni içeren bir kitaba, yayıncı olarak adlarını yazdı ve sembolik bir heyet, sonradan
42
kaldırılan Devlet Güvenlik Mahkemesi savcısını ziyaret ederek kendilerin ihbar etti.41
O tarihten itibaren 80 bini aşkın kişi, yedi kitap ve kırk sekiz kitapçığa imza atarak,
başkalarının “suç”una iştirak ettiler. 1995’ten beridir “düşünce suçu işlemek üzere”
oluşturulan DSKG, “düşünce suçu”ndan dolayı hakkında dava açılan veya gözaltına
alınan, tutuklanan farklı görüş ve inançtan binlerce yüzlerce kişi için çeşitli eylemler,
kampanyalar yürüttü, yürütüyor. Bu sırada yayıncı olarak Şanar Yurdatapan ve
gazeteci Nevzat Onaran, Genelkurmay Askeri Mahkemesi tarafından ikişer ay hapse
mahkûm edildiler. Karar Askeri Yargıtay’ca onaylandı. 2000 yılı sonlarında ikisi de
hapis yatıp çıktılar.
42 http://www.antenna-tr.org/
61