Türkiye'de Hak Temelli Sivil Toplum Örgütleri - STGM - Sivil Toplum ...

Vakıf oluşumlarında gerek yönetim kurulu profillerinin, gerek karar mekanizmaları
ve örgütlenme biçimlerinin daha profesyonel ve hiyerarşik, daha az esnek olduğu görülür.
Bunda özel sektörle olan organik bağlar ve hukuki, mali yapı etkilidir. Diğer
yandan, ister dernek ister vakıf olsun, her tür kurumsal yapıda, insan kaynakları, mali
kaynaklar vb yönetilen kaynakların gelişmesiyle birlikte örgütlenme biçiminin yatay
hiyerarşiden dikey hiyerarşik yapıya doğru evrimleştiği unutulmamalıdır.
Katılımcılık ve demokratik yapı ekseninde bakıldığında yönetim yapılarında iç çekişmelerin,
eski/yeni çatışmalarının, “kişisel egolar”ın etkili olduğu görüşmecilerce vurgulanmıştır.
Yerel paydaşlar git gide artan biçimde faaliyetlerin planlama ve uygulama
süreçlerine dahil edilse de, kurumsal politikaların belirlenmesinde ne üyeler ne de
paydaşlar yeterince aktif olarak yer almaktadır. Üyelerin yönetim ve karar mekanizmalarına
katılımı, genel kurul ya da bülten, e-posta gibi iletişim araçlarıyla, “bilgilendirme”
şeklinde olmaktadır. Dikey hiyerarşik bir yapıya sahip kurumlarda, çalışan sayısının
çokluğuyla ve yönetim yapısının demokratikliği ve esnekliğiyle orantılı olarak,
katılım yukarıdan aşağıya doğru indikçe güçleşmektedir. Yerel aktörlere gelince, eski
STGM yöneticilerinden Sunay Demircan (2006), çevrecilerin oluşturdukları politikaların
akıntısına kapılıp gittiklerini, güncel gelişmelere ayak uyduramadıklarını, anlaşılması
zor, farklı bir dil kullandıklarını, tüm bu nedenlerle halk tarafından sofistike
gruplar olarak görüldüklerini ve toplumla bütünleşemediklerini anlatmaktadır.
Çevre alanında en büyük sorun katılımcılıktır. Yıllarca çevreciler doğal alanları o kaynaklara
bağlı yaşayan insanları yok sayarak, merkezden, oturdukları masadan korumayı
gelenek haline getirdiler. Şimdi katılımcılık diyorlar ama yine o terimin içini kendi kendilerine
doldurmaya çalışıyorlar. Hiçbir zaman çevreciler katılımcılık konulu konferanslarına,
çalıştaylarına dışardan bir “yerli”yi, yani balıkçıyı, orman köylüsünü, müteahhiti çağırmıyorlar.
Çünkü katılımcılık AB, Dünya Bankası, BM gibi sponsorların önemsediği bir konu,
o olmazsa para da yok. İşte asıl katılım sorunu, çevrecilerin asıl çıkmazı bu; incelenmesi
ve vurgulanması gereken budur.
(Demircan 2006)
87