Türkiye'de Hak Temelli Sivil Toplum Örgütleri - STGM - Sivil Toplum ...

88
2.7 Faaliyet Planlama Ve Uygulama
Faaliyetlerin planlama ve uygulamasında genellikle gereksinimlerin ve sorunların değil,
koşulların ve kaynakların belirleyici olduğu göze çarpar. Bu yüzden, git gide artan
“kurumsallaşma ve stratejik planlama” söyleminin bir noktada kaynak kaygılarına
yenik düştüğü kabul edilmelidir. Faaliyetlerin planlamasında ve uygulamasında gündelik
kararlar, lider odaklı karar mekanizmaları ya da hibe paketine göre proje üretilmesi
gibi yöntemsel hatalara sıklıkla düşüldüğü gözlemlenmiştir. Fon kuruluşlarının hibelerinden
faydalanmayan örgütler ise faaliyetlerini daha az kaynak gerektirecek şekilde
yönlendirmektedir. Bu örgütler, ağırlıklı olarak eğitim, bilinçlendirme, bilgilendirme
toplantılarına, lobicilik faaliyetlerine ya da örneğin fidan bağışları alarak ağaçlandırma
faaliyeti düzenlemek gibi ayrı ayrı bağışlarla yürütülen faaliyetlere yönelmektedir.
2000’lerde Türkiye’de çevre STÖ’leri açısından olumlu gelişmelerden biri ise, “çevre
koruma” algısının değişmesi ve çevrenin “insana rağmen” ve “insandan” korunması
yerine toplum temelli bir çevre koruma anlayışının yerleşmesi olmuştur. Faaliyet
planlama ve uygulama yöntemlerinde yerel paydaşların ve hedef grupların sorun analizinin
karar alma/eylem planlama süreçlerine katılımının git gide arttığı söylenebilir.
STÖ’ler artık masa başında proje geliştirmenin sakıncalarını anlamış ve yerel aktörleri
yalnızca uygulamaya değil, karar mekanizmalarına da dahil etmenin başarıya
ulaşmada ne denli önemli olduğunu keşfetmiştir. Zaman zaman, özellikle son dönemde
talebin/hareketin yerelden geldiği ve yerelden ulusala doğru bir harekete geçme mekanizmasının
işlediği görülür.
Çoğu STÖ, planlama ve uygulama arasında ciddi farklar olduğunu, bazı örgütlerin
proje yazımında iyi olmakla birlikte uygulamada başarılı olamadığını, özellikle sürdürülebilirliği
sağlamada sıkıntı yaşandığını doğrulamaktadır.
2.8 Mali Yönetim Ve Mali Sürdürülebilirlik
Mali yönetimde profesyonelliğin başını çeken sivil oluşumların vakıflar olduğu görülür.
Bunun bir nedeninin özel sektörle olan organik bağlar, diğer nedeninin gelir elde edici
faaliyet yürütme hakkı, kamu bütçesinden faydalanma gibi vakıf statüsünün getirdiği
karmaşık hukuki-mali yapı olduğu düşünülebilir. Dernek statüsündeki kurumların mali
yönetim ve denetim sistemlerini geliştirmesi ancak uzman-projeci yapıya geçilen son
dönemde olmuştur. STÖ’ler çoğunlukla fon kuruluşlarına ait mali sistemlerin ya da kanuni
yaptırımların gerektirdiği yönde profesyonel bir mali yönetim uygulamakta; bütçe
yönetimi, finans yönetimi, yıllık planlama gibi bütüncül ve gerçekçi bir mali yönetim