Türkiye'de Hak Temelli Sivil Toplum Örgütleri - STGM - Sivil Toplum ...

cak, toplumdaki önyargıların kırılması, düzelmesi, ayrımcılığın azalması ve en başta
da doktorlar aracılığı ile tüm sağlık personelinde ayrımcılığın engellenmesi yönünde
önemli bir adım teşkil edecektir.
Ayrıca sağlık sisteminde ayrımcı uygulamalar ve tedavinin keyfi reddini önleyici yaptırımlar,
politikalar oluşturulmalıdır. Unutulmamalıdır ki bu sorunların pek çoğu doktorların
da toplumdaki herhangi bir kişinin bakış açısına sahip olmasından kaynaklanmaktadır.
HIV/AIDS hakkında yetersiz bilgiye sahip doktor, HIV pozitif hasta ile
ilk kez karşılaştığında yanlış tepkiler verebilmektedir. Mevcut anlayışı değiştirmedeki
en önemli etmen, HIV pozitif kişilerin hak arayışı, HIV pozitif kişilerin bu bağlamda
desteklenmesi ve güçlendirilmesidir. Pozitif Yaşam Derneği’nin yürüttüğü vaka yönetimleri,
bire bir değişimlerin sağlanması için en etkin yollardan biridir.
İş hayatında ayrımcılık: HIV statüsünün, işyerindeki bir çalışma arkadaşı, hatta kimi
zaman işyeri hekimi tarafından şirket yöneticileri ile paylaşılması sonrasında, HIV ile
yaşayan kişilerin işten başka gerekçeler kullanılarak uzaklaştırılması ya da çıkarılması
sıkça rastlanan bir durumdur. HIV/AIDS’in çalışmaya engel bir durum olmaması
ve sosyal yolla bulaşmadığı bilinmesine rağmen, var olan mevcut önyargılar kişinin
çalışma hakkına engel olabildiği gibi; kişinin sosyal çevresinin ve sosyal statüsünün
kaybına ve hatta sosyal güvencenin yitirilmesi sonucu ilaca erişme imkânını yitirmesine
dek varabilmektedir. İşyerleri ile ilgili yaşanan diğer bir sorun, işe girişler öncesi
istenen HIV testleridir. Bu gibi uygulamalarla karşılaşan ve işe girme engeli yaşayan
HIV pozitif kişiler işe girme konusunda özgüven, inanç ve isteklerini de kaybedebilmektedir.
Dünyanın pek çok yerinde özellikle 20 yıl öncesinde yaşanan benzer sorunlar,
bu ülkelerdeki iş güvencesi ile ilgili yasaların sağlamlığı ve kişilerin açtığı davalar
sonucu on yıllardır görülmezken, ülkemizde işten çıkarılmanın veya işe alınmada keyfi
uygulamalar yapılmasının önünde ciddi bir engel bulunmamaktadır.
İşe alımlarda HIV testi istenmesinin önüne geçecek yasal düzenlemeler yapılmalıdır.
Bu düzenlemeler, hazırlanacak bir HIV/AIDS yasası ile ele alınabileceği gibi, yasa
yapılmadığı takdirde birçok ülkede örneği görülen genelgeler yoluyla yapılabilir.
Kamu hizmetlerine erişimde ayrımcılık: Evlilik işlemleri öncesinde istenen HIV testi
eşleri bilgilendirmek amaçlı bir uygulama olarak başlatıldıysa da kimi zaman evlilik
öncesi testlerde alınan HIV pozitif sonuçlar evlilik işlemlerinin reddine dahi yol açabilmektedir.
HIV/AIDS’in evliliğin önünde bir engel olmadığını kayıt altına alan yasal
düzenlemeler ve HIV testi sonucunun sağlık raporunda istenmemesi ya da sonuçların
317