Nummer 4/2006 (.pdf) - FOD Sociale Zekerheid

BELGISCH TIJDSCHRIFT VOOR SOCIALE ZEKERHEID - 4e TRIMESTER 2006
TABEL 4: VERVANGINGSRATIO VOOR TYPISCHE GEVALLEN, BRUTO EN NETTO, OP HET OGEN-
BLIK VAN DE PENSIONERING
Vervangingsratio in % 2002 2010 2020 2030
Brutovervangingsratio 1e pijler 36,5 37,1 36,8 36,6
Brutovervangingsratio 2e pijler 3,5 6,1 12,2 11,8
Totale brutovervangingsratio 40,0 43,2 49,0 48,4
Totale nettovervangingsratio 66,1 68,2 77,2 76,3
Bron: Studiecommissie voor de vergrijzing, 2004, p. 151.
Dat onze pensioenen toereikend zullen zijn, wordt dan ook steeds meer in twijfel
getrokken, want in de periode 1982-1998 werd het maximum voor het berekenen
van de pensioenuitkering alleen geïndexeerd volgens de prijzen, maar niet volgens
de algemene evolutie van de inkomens. Voor de gepensioneerden is er een gewaarborgde
koopkracht, door ook hier de pensioenen aan de index te linken, maar niet
aan de algemene evolutie van de inkomens. Alleen voor het ambtenarenstelsel is er
een link met de loonevolutie (‘perequatie’). Verdere maatregelen om de uitkeringen
selectief te verbeteren, zijn te vinden in Pacolet, Verschueren (2007).
De pensioenstelsels spelen een zeer belangrijke rol bij het voorkomen van armoede
bij ouderen. Zonder deze stelsels zou zo’n 90% van deze groep arm zijn, maar zelfs nu
ligt het armoederisico bij ouderen tweemaal hoger dan bij de rest van de bevolking,
(Commissie voor Vergrijzing, 2004, p. 37): zo’n 25% is arm, in vergelijking met 13%
bij de rest van de bevolking. Doordat een reeks van selectieve pensioenverhogingen
werd doorgevoerd, vroegen ook minder personen het minimumpensioen aan.
6.2. HERVORMING
De hervorming van het huidige wettelijke pensioenstelsel, waarvan zo dikwijls
sprake was, werd niet ten uitvoer gebracht. Daardoor blijft de pensioenverzekering
in grote mate een repartitiestelsel, waarbij het aandeel van de tweede pijler
nauwelijks stijgt (pas in de voorbije jaren werden uitkeringen door uitzonderlijke
opbrengsten gecompenseerd). Loonmatiging en groei in die sectoren die zich deze
bijkomende pensioenstelsels niet kunnen veroorloven, verklaren deze trage groei
(Bouten, Pacolet, 2000).
604
De pensioenhervorming van 1997 probeerde het vertrouwen in het huidige wettelijk
pensioenstelsel, de eerste pijler, te doen toenemen door niet alleen het maximumpensioen
dat aan aangepaste loonplafonds is gekoppeld, te verbeteren, maar
ook de welvaartsaanpassingen voor de laagste pensioenen. Tegelijkertijd beperkte
deze hervorming de uitgaven, aangezien de pensioenen alleen volgens de prijzen
(prijsindex voor gezondheidsuitgaven) werden geïndexeerd. Uit berekeningen van
het Federaal Planbureau, gebaseerd op extrapolatie van het huidige systeem op