Nummer 4/2006 (.pdf) - FOD Sociale Zekerheid

BELGISCH TIJDSCHRIFT VOOR SOCIALE ZEKERHEID - 4e TRIMESTER 2006
2. ARBEIDSMARKTBELEID
In Duitsland werd onder meer in de lageloonsector naar een oplossing voor de
werkloosheid gezocht. Bijgevolg moet het probleem van de “loonspreiding in de
hoogste en laagste categorie” als middel om te komen tot volledige werkgelegenheid,
worden aangekaart. Sommige arbeidsmarkthervormingen kwamen tot stand
met de “Wet ter verbetering van de Arbeid(smarkt)” (toen Sociaal Wetboek III) van
dec. 1997. De discussie ging vooral over de zogenaamde “630-DM-Jobs”: de creatie
van lageloonjobs kan – naar het voorbeeld van de V.S. en Nederland – de werkgelegenheid
doen toenemen. Dit model was echter geen groot succes (zie paragraaf 1.4.
en figuur 5). Bijgevolg werd in het begin van 2002 de zogenaamde Job AQTIV-Wet
uitgevaardigd (AQTIV = activeren, kwalificeren, opleiden, investeren en bemiddelen),
die het arbeidsmarktbeleid voor het eerst een nieuwe richting deed inslaan.
Na de federale verkiezingen van 2002 besloot de tweede rood-groene regering (die
voor het eerst aan de macht kwam in oktober 1998) om het over een andere boeg te
gooien en ze richtte de Commissie-Hartz op, genoemd naar de Directeur Human
resources van VW, Peter Hartz, die een aantal voorstellen deed (zie Commissie-
Hartz, 2002). Deze voorstellen werden later de Hartz-Hervormingen I-IV genoemd
en gedeeltelijk in jan./april 2003 uitgevoerd; in 2005 ging het tweede deel van start.
Sinds januari 2005 werden ook enkele “verbeteringen” doorgevoerd (7).
De idee achter de hervormingen was werkelijk indrukwekkend: “bevorderen en
vorderen” (“Fördern und Fordern”) – de werkloze moet iets opbrengen om steun te
krijgen! De bedoeling ervan was om de werkloosheid in te krimpen en indirecte
arbeidskosten te doen verminderen!
Daar waar de Wet-Hartz-I verwees naar de arbeidsbureaucratie – de benamingen
“Amt” en “Anstalt” vervangen door “Agentur” (agentschap) en privéondernemingen
het recht geven om te bemiddelen voor werknemers (de zogenaamde Persoonlijke
Serviceagentschappen, PSA) – voerde de Wet-Hartz-II de zogenaamde “Ich-AG” of
“Me plc” in. In principe gaat het om een subsidie voor werklozen die een nieuwe
zaak opstarten. De voormalige werkloze krijgt 600 EUR per maand gedurende het
eerste jaar, 360 EUR tijdens het tweede jaar en 240 EUR tijdens het derde jaar van
zijn nieuwe zaak. Na een langzame start in 2003 leek de formule midden 2004 een
succes te worden (voor een eerste evaluatie, zie Jann/Schmid, 2004). In januari
2005 werd de Wet-Hartz-IV ten uitvoer gelegd en er volgde onmiddellijk een verhit
debat. De hoofdgedachte achter deze werkuitkeringen (ALG II) bestaat erin, sociale
prestaties en arbeid of werkloosheidsuitkeringen te combineren op het nu (zeer)
(7) Voor een gedetailleerde beschrijving van de voorstellen van de Commissie en de daadwerkelijke
tenuitvoerlegging ervan, zie Jann/Schmid (2004).
726