Nummer 4/2006 (.pdf) - FOD Sociale Zekerheid

DE STAAT VAN DE VERZORGINGSSTAAT IN DE EU ANNO 1992 EN TIEN JAAR LATER MET TIEN NIEUWE LIDSTATEN ...
prestaties, zoals de ambtenarenpensioenen, gelinkt aan de loonevolutie in de sector
(België, Portugal); in andere landen zijn meer prestaties gelinkt aan de lonen (Denemarken,
Nederland) of ze worden – althans voor de minimumuitkeringen – regelmatig/bij
gelegenheid aangepast aan de werkelijke loonevolutie; soms wordt dit aan
de oordeelkundigheid van de politiek overgelaten (Ierland, Portugal) of worden ze
bepaald in nominale forfaitaire bedragen en niet in percentages. De periode van
parameterwijzigingen in deze indexeringsmechanismen bracht sommige landen,
waaronder België, tot de conclusie dat er tussen de economische groei en de uitkeringsniveaus
een aanzienlijke kloof kan ontstaan, waarvoor corrigerende mechanismen
noodzakelijk zijn. Achter al deze wijzigingen gaat een dynamiek schuil. De evolutie
naar forfaitaire pensioenen zal zeer zeker de vraag naar tweede en derde pijlers
doen ontstaan, zoals in België en Duitsland het geval is.
Aangaande de efficiëntie blijft er wat sociale bijdragen en uitgaven betreft,
bezorgdheid heersen inzake de strijd tegen “sociale fraude”. In de gezondheidszorg
moeten de uitgaven onder controle worden gehouden en niet-aangegeven inkomens
en niet-officiële betalingen (op grote schaal bijvoorbeeld in Griekenland en Hongarije)
moeten worden voorkomen. Niet-aangegeven werk duikt op in de sociale zorg of
thuishulp, bijvoorbeeld in Spanje, maar ook in Duitsland is er nood aan regularisering
van niet-aangegeven thuishulp (voorgesteld door B. Schulte, 2006). In Griekenland
werd een grote groep van illegale immigranten gemeld die deel uitmaken van
de niet-officiële arbeidsmarkt, ook voor de zorgsector. Dat houdt in dat er ook een
relatief grote arbeidsmarktparticipatie is van vrouwen.
De problemen om zwartwerk tegen te gaan en de bijdragebasis te verbeteren blijven
bestaan en moeten worden gecontroleerd of geregulariseerd. In Spanje vond
een indrukwekkende regularisering van immigranten plaats, waardoor deze tot de
sociale zekerheid behoren en er ook toe bijdragen, wat hen dan weer helpt om in
de samenleving te integreren. Tegelijkertijd wordt het gevaar voor zwartwerk
beperkt. In zekere zin ging het om een “sociale amnestie”. Ook in Hongarije werd
het zwartwerk als problematisch aangehaald. Om sociale fraude te vermijden kregen
de werkgevers de verantwoordelijkheid om ziekte-uitkeringen te controleren.
11.3. ORGANISATORISCHE VERANDERINGEN
11.3.1. Sectorale en regionale decentralisering
Steeds meer aandacht gaat uit naar sectorale pensioenen, maar ook naar privépensioensparen
en dat zowel in de oude als in de nieuwe lidstaten. Er is een wijdverspreide
evolutie naar sectorpensioenfondsen of zelfs individuele pensioenspaarplannen,
expliciet of impliciet met theoretische rekeningen. In Hongarije is er zelfs
sprake van een vijfpijlerstelsel, met sociale bijstand en individuele pensioenrekeningen.
525