Nummer 4/2006 (.pdf) - FOD Sociale Zekerheid

DE HERVORMING VAN DE VERZORGINGSSTAAT IN NEDERLAND: 1982-2003
FIGUUR 1: ARBEIDSAANDEEL IN DE TOEGEVOEGDE WAARDE, 1970-2006 (NIVEAU IN %)
90,0
88,0
86,0
84,0
82,0
80,0
78,0
76,0
1970
1972
1974
1976
1978
1980
1982
1984
1986
1988
1990
1992
1994
1996
1998
2000
2002
2004
2006
Bron: Centraal Planbureau.
Het aandeel van het arbeidsinkomen bereikte in 1982 een hoogtepunt en de winst
zat op een dieptepunt (zie figuur 1). Het aandeel van het arbeidsinkomen wordt in
hoge mate door de economische situatie beïnvloed. In de jaren tachtig daalde het
aandeel van het arbeidsinkomen, onder invloed van de gestage economische groei,
met 10 procentpunt: van 90% tot bijna 80%. In de eerste helft van de jaren negentig
ging de teleurstellende economische groei gepaard met een stijgend aandeel van het
arbeidsinkomen. Het loonmatigingsbeleid werd nogmaals toegepast. De centrale
overeenkomst die in 1993 door de sociale partners werd afgesloten, was een succes.
In de tweede helft van de jaren negentig overtrof de Nederlandse economie bijna
alle andere Europese economieën (“Nederlands wonder”). Niet alleen scoorde Nederland
inzake rendementsverhoging en jobcreatie hoger dan het EU-gemiddelde,
maar ook het werkloosheidscijfer daalde fors, tot ongeveer 2% in 2001 – een van de
laagste cijfers in de EU (Delsen, 2002). De periode 1994-1999 zou kunnen worden
gezien als het spiegelbeeld van de periode 2000-2005. De periode van “economische
groei boven het gemiddelde” werd gevolgd door een periode van “economische
groei onder het gemiddelde”. Op internationale schaal gezien kende het arbeidsaandeel
sinds 1999 een forse stijging (OESO, 2004, p. 32) (1). Na 2000 steeg de
werkloosheid in Nederland sneller dan het gemiddelde, namelijk tot ongeveer 4% in
2003 en tot bijna 7% in 2005. De huidige terugval is niet alleen veel groter, maar
(1) Door een herziening van de berekeningen door het Centraal Planbureau (CPB) zakte het arbeidsaandeel
in 2001 van 83,4% naar 80,6%.
635