Nummer 4/2006 (.pdf) - FOD Sociale Zekerheid

DE STAAT VAN DE VERZORGINGSSTAAT IN DE EU ANNO 1992 EN TIEN JAAR LATER MET TIEN NIEUWE LIDSTATEN ...
11. TRENDSPOTTING SOCIALE BESCHERMING
Tussen 1992-1995 identificeerden we tendensen in de uiteenzettingen over de overgang
van de stelsels van de verzorgingsstaat en de invloed van de Europese
economische integratie. In de nationale rapporten van het project ”State of the Welfare
State” werden deze tendensen opgegeven als aandachtspunten voor de auteurs.
De vraag is of ze nog steeds relevant zijn en of er geen nieuwe “tendensen” kunnen
worden gedetecteerd. We identificeerden de volgende tendensen, waarvan sommige
ons inziens zeer actueel zijn:
tendensen of evolutie (uitbreiding, inkrimping) van de verzorgingsstaat tijdens de
voorbije 15 jaar, voor de oude lidstaten geconcentreerd op de recentste periode
van 1997 tot nu (maar wat vandaag de dag gebeurt, heeft wellicht te maken met
de evolutie van het decennium voordien);
huidige discussie over de privatisering van de financiering van de verzorgingsstaat:
de rol van eerste-, tweede- en derdepijleroplossingen voor pensioenen,
gezondheidszorg en langdurige zorg; de eigen bijdragen;
huidige discussie en initiatieven op het vlak van de privatisering van de verstrekking,
vooral op het vlak van gezondheid en ouderenzorg, invoering van “quasimarkten”,
invoering van concurrentie. Welke instellingen kunnen met elkaar
rivaliseren: overheid, lokaal, profit of non-profit, nationaal of internationaal?
Groeit er een privémarkt? In welk opzicht? Wat is de invloed van de voorgestelde
Richtlijn van de Commissie aangaande dienstverlening?
huidige discussie over de selectiviteit van socialebeschermingssystemen of “targeting”:
beperking van het socialebeschermingssysteem (verlaging van uitkeringen,
strengere toekenningsregels) en evolutie in de richting van een minimumbescherming,
met de klemtoon op degenen die er het meest behoefte aan hebben
(doelgroepen); tendens om over te stappen van inkomensgebonden uitkeringen
(behoud van het inkomen verzekeren) naar uitkeringen op basis van een
inkomensonderzoek (voor groepen van mensen die met sociale uitsluiting
bedreigd zijn, een minimumniveau van inkomen verzekeren);
discussie over decentralisering of deconcentratie en subsidiariteit. Situeert de verantwoordelijkheid
voor de verstrekking en financiering van sociale bescherming
zich op nationaal niveau of is er voor bestaande of nieuwe takken van de sociale
verzekering een tendens naar decentralisering van verantwoordelijkheden naar
het regionale of lokale niveau?
wat zijn de vooruitzichten voor de nabije toekomst (evolutie van de welvaartssystemen
en de uitgaven)?
discussies over de impact van de voltooiing van de interne markt en de realisatie
van de EMU;
sociale bescherming en efficiëntie: huidige discussie over de impact van een hoog
niveau van sociale bescherming op de prestaties van de economie in het algemeen;
suggesties voor het behoud van de verzorgingsstaat in elk land en in Europa;
enkele problemen, zoals stijging van de uitgaven en daling van het financieringsvermogen
ten gevolge van de economische crisis en het hoge werkloosheidscijfer.
Sociale bescherming kan worden gezien als een van de structurele ondoel-
519