Nummer 4/2006 (.pdf) - FOD Sociale Zekerheid

BELGISCH TIJDSCHRIFT VOOR SOCIALE ZEKERHEID - 4e TRIMESTER 2006
De globale strategie wil blijkbaar de beroepsbevolking ertoe aanzetten om op de
arbeidsmarkt beschikbaar te zijn. De argumenten hiervoor zijn de volgende: het
arbeidsaanbod doen toenemen in een periode met een laag en dalend werkloosheidscijfer,
de uitgaven voor socialezekerheidsuitkeringen van de overheid doen afnemen
en komen tot meer welzijn en welvaart door een actief leven te leiden in plaats
van een inactieve rechthebbende op socialezekerheidsuitkeringen te zijn. Het
activeringsbeleid wordt gezien als een maatregel om de kwalificaties op de arbeidsmarkt
hoog te houden en de kans voor werklozen om een baan te vinden, te
behouden of zelfs te vergroten. De activering zou echter ook kunnen worden
gezien als een beginsel van “uitkeringen moeten worden verdiend” (Pilegaard
Jensen, 1994) en het moet minder aantrekkelijk worden om werkloosheidsuitkeringen
te krijgen. Men zou kunnen stellen dat de dreiging van activering
mensen ertoe zou kunnen aanzetten om zelf een baan te vinden. Uit studies van het
activeringsbeleid is gebleken dat tewerkstellingsmaatregelen de kansen op het verlaten
van de uitkeringsafhankelijkheid verhogen, terwijl opleidingsmaatregelen (3)
een nadelige invloed hebben op het percentage van uitstroom uit de uitkeringsafhankelijkheid
(Bolvig, Jensen en Rosholm, 2003). Er is ook gebleken dat van het
arbeidsmarktbeleid een dreigend effect uitgaat en dat een actief arbeidsmarktstelsel
de duur van de werkloosheid verkort, zelfs als de eigenlijke programmadeelname
dat niet doet (Rosholm en Svarer, 2004).
De beschikbaarheid kan ook afhangen van de economische stimulansen om te
werken, eerder dan socialezekerheidsuitkeringen te krijgen. De voorbije jaren komt
de link tussen het welvaartssysteem en de werkstimulansen steeds vaker ter sprake.
Sommigen hebben gewezen op het feit dat hoge werkloosheidsuitkeringen en de
vermindering van de bestaansmiddelengetoetste uitkeringen bij de overgang van
werkloosheid naar tewerkstelling, het in sommige gevallen minder aantrekkelijk
kunnen maken om aan het werk te gaan (Graversen og Tinggaard, 2005). Aan de
hand van analyses over de economische stimulansen voor tewerkstelling, besluit het
Ministerie van Financiën dat economische stimulansen voor tewerkstelling meer
impact hadden tussen 2001 en 2004, ten gevolge van de belastingverlaging op het
arbeidsinkomen en de hervormingen van het arbeidsmarktbeleid en de socialezekerheidsuitkeringen
(Finansministeriet, 2004). Volgens anderen dan weer blijkt uit de
analyses van mensen met lage uitkeringen, dat de theorie over de economische stimulansen
als maatregel om mensen onafhankelijk te maken, niet voor alle groepen
geldt, vooral niet voor groepen met beperkte eigen middelen (Hansen en Hansen, 2004).
760
(3) Dit geldt niet voor opleidingsmaatregelen in het algemeen, maar voor de specifieke maatregelen
die van het activeringsbeleid deel uitmaken.