Nummer 4/2006 (.pdf) - FOD Sociale Zekerheid

BELGISCH TIJDSCHRIFT VOOR SOCIALE ZEKERHEID - 4e TRIMESTER 2006
1. DE EUROPESE SOCIALE MODELLEN AANPASSEN AAN DE GEMONDIALISEERDE
ECONOMIE
Zoals alle zogenaamde continentale modellen van sociale bescherming, is ook het
Belgische model aangepast aan de economische situatie van de ’30 glorieuze jaren’
(+/- 1945-1973), maar ook aan de geherstructureerde wereldeconomie van vandaag,
met de opkomst van nieuwe economische grootmachten (China, India,…) en de
structurerende invloed van de WHO op de wereldhandel.
De instabiliteit die het gevolg is van de internationale handel – die voor een kleine
open economie als België onontbeerlijk is – is in se al een gegronde reden om een
sterke sociale zekerheid te rechtvaardigen. Het gaat erom de nadelige gevolgen van
deze instabiliteit voor onze bevolkingsgroepen weg te werken.
De huidige Europese situatie vertoont een grote verscheidenheid aan sociale modellen.
De subsidiariteit voor de stelsels van sociale bescherming binnen de EU is en blijft
nog voor zeer lange tijd de regel. De staten beslissen alleen. Wel deel ik de mening
van professor Bea Cantillon: in een gemeenschappelijke markt kan subsidiariteit op
het vlak van sociaal beleid alleen leiden tot fiscale en parafiscale concurrentie tussen
lidstaten. In de V.S. bouwde Roosevelt zijn New Deal op een sociaal systeem dat
voor alle staten hetzelfde was, en die logica blijft ook vandaag nog voortbestaan.
In alle ontwikkelde landen biedt de publieke en/of private sociale bescherming het
hoofd aan dezelfde uitdagingen op demografisch, economisch en sociaal vlak en
wat de mondialisering van de economie aangaat. De V.S., Japan en Europa wijden
grosso modo een vergelijkbaar aandeel van hun nationale rijkdom aan de sociale
bescherming van hun bevolking. De Europese specificiteit ligt in het aandeel van dit
sociale beleid dat door de publieke sector (overheid en sociale zekerheid) wordt
gefinancierd. Herverdeling van de inkomens onder de bevolking en solidariteit zijn
in Europa veel sterker ontwikkeld dan elders. Daarin ligt de grote originaliteit van
het Europese sociale model, dat ons inziens absoluut moet worden behouden en
ontwikkeld.
Aan de hand van verschillende statistische analyses kunnen tussen de Europese staten
enorme sociale discrepanties worden vastgesteld. Overal bestaat er duidelijk een
positief verband tussen sociale uitgaven en vermindering van de armoede. Er bestaat
geen enkel voorbeeld van een land waar laag armoedeniveau en laag niveau van
sociale bescherming naast elkaar bestaan. Werkgelegenheid en groei zijn niet
toereikend om een voor de hele bevolking bevredigende levensstandaard te garanderen
en dus is sociale zekerheid onmisbaar. Sociale bescherming van een hoog
niveau is geen gevolg van een welvarende samenleving, het is er een belangrijke
oorzaak van.
568