Nummer 4/2006 (.pdf) - FOD Sociale Zekerheid

DE STAAT VAN DE VERZORGINGSSTAAT IN DE EU ANNO 1992 EN TIEN JAAR LATER MET TIEN NIEUWE LIDSTATEN ...
de situatie van de belanghebbende en de verstrekker van bepaalde vormen van
bescherming;
de organisatie van de socialebeschermingssystemen;
de macro-economische context.
11.1. DE RICHTING WAARIN DE SOCIALEBESCHERMINGSSYSTEMEN EVOLUEREN
11.1.1. Uitbreiding
Vooral op het vlak van langdurige zorg en op sommige domeinen van het gezinsbeleid
werd de sociale bescherming uitgebreid. Voor het pensioenstelsel wordt
soms verwezen naar de betere financiering van de eerste pijler, maar vooral de
verdere ontwikkeling van de tweede pijler is opmerkelijk en zelfs nog uitgesprokener
in de nieuwe lidstaten.
In Luxemburg werd onlangs nog een verzekering voor langdurige zorg gecreëerd en
tal van initiatieven volgden elkaar tussen 2002 en 2004 op in Frankrijk; vóór die tijd
kwam deze verzekering er al in Duitsland (waar de gesprekken erover 20 jaar duurden)
en in Oostenrijk; ze werd aangekondigd voor Spanje en uiteindelijk eind 2006
goedgekeurd; België heeft een impliciete verzekering voor langdurige zorg in de
ziekteverzekering, die een betere financiering van de zorg voor zorgbehoevenden
mogelijk maakt; en bovendien werd in Vlaanderen in 2001 een expliciete zorgverzekering
ingevoerd. In andere landen, zoals Portugal, werd dit soort verzekering
lange tijd verwaarloosd, maar daar staat ze nu ook op stapel. In de nieuwe Lidstaten
stond ze nog niet op de agenda.
In vele landen was er, na periodes van begrotingsinkrimpingen, een stijging van de
uitgaven, ook omdat er soms een stijging van de belastingen was. In België en het
VK werd de gezondheidszorg aanzienlijk uitgebreid. De uitbreiding kan worden
gerealiseerd door bijkomende financiering, soms met een “stop & go”-beleid, zoals
in Portugal, waar eerst een sociale btw werd ingevoerd en dan weer afgelast, tot
uiteindelijk een “sociale” btw van 2% werd ingevoerd.
Nieuwe stelsels gebonden aan de levensloop worden aangekondigd, zoals de
tijdspaarrekening in Nederland. Deze stelsels werden ook in België gestimuleerd,
met het “tijdskrediet”. Het verschil is dat dit in Nederland samengaat met een spaarof
bijdrageplan, terwijl er in België geen debat plaatsvond over de financiering van
dit uitgebreide systeem. Italië voerde een opvoedingsverlof en kinderopvangsuitkeringen
in; in Duitsland ontstond een gelijkaardig debat met de bedoeling om de
ouders te helpen als ze opvoedingsverlof nemen. In het VK, een land dat na de
Tweede Wereldoorlog geen tendens naar grotere participatie van vrouwen op de
arbeidsmarkt kende, werkt men nu aan een betere beschikbaarheid van de
kinderopvangdiensten, om in de buurt te komen van het Scandinavische model, wat
gezinnen met twee inkomens mogelijk maakt in plaats van anderhalf. In Oostenrijk
kwam een Scandinavisch ogend voorstel voor een kinderopvangsuitkering ter tafel,
521