Nummer 4/2006 (.pdf) - FOD Sociale Zekerheid

BELGISCH TIJDSCHRIFT VOOR SOCIALE ZEKERHEID - 4e TRIMESTER 2006
3. HET DEBAT OVER DE GEZONDHEIDSZORG
Het huidige Spaanse gezondheidszorgstelsel, dat dateert van de Algemene Gezondheidswet
van 25 april 1986, wordt gezien als een stelsel met universele dekking, dat
door de overheid wordt gefinancierd en waarvan het beheer naar de regionale
regeringen is gedecentraliseerd. Sinds die datum en tot september 2005 werd dit
stelsel met een aantal belangrijke veranderingen geconfronteerd: de voltooiing van
de universele dekking van het systeem, de overdracht naar de regionale regeringen
van de bevoegdheden op het vlak van gezondheidszorg en, ten slotte, het garanderen
van de financiering in een context van wezenlijke veranderingen in de sociale
vraag en beperking van de overheidsuitgaven, wat tot heel wat financiële en politieke
spanningen heeft geleid.
3.1. MAATSCHAPPELIJKE CONTEXT
Om deze veranderingen te begrijpen moeten we eerst en vooral een blik werpen op
de nieuwe factoren van vraag en aanbod op sociaal vlak van de voorbije jaren. Wat
de maatschappelijke vraag betreft, zijn twee factoren vermeldenswaardig: ten eerste
de toename van de Spaanse bevolking tussen 1998 en 2003 met 2,9 miljoen
mensen, in hoofdzaak ten gevolge van immigratie – waarop we later zullen
terugkomen – en de impact van de vergrijzing van de Spaanse bevolking, alsmede
de gezondheidszorg die wordt verstrekt aan burgers van EU-lidstaten en burgers van
buiten de EU. Denk bijvoorbeeld aan het feit dat elke immigrant van buiten de EU
die in een gemeente geregistreerd is, recht heeft op gratis gezondheidszorg (ook al
is zijn situatie in Spanje illegaal). Evenzo vormt de stijging van het aantal 80-plussers
een constante druk op het gezondheidszorgstelsel. Ten tweede wordt het Spaanse
gezondheidszorgsysteem als geheel door de burgers ten zeerste gewaardeerd en
vormt het de grootste bezorgdheid bij de Spaanse bevolking wat sociaal beleid aangaat.
Tussen 2000 en 2003 echter nam deze waardering af, in het bijzonder voor
twee aspecten: de wachtlijsten voor primaire of gespecialiseerde dienstverlening en
de kwaliteit van de informatie die instellingen aan patiënten verstrekken. Tot slot is
er een toenemende vraag naar zorg van betere kwaliteit, vraag die nauw verband
houdt met de economische groei en de stijging van het gezinsinkomen, wat dan
weer druk zet op het gezondheidszorgstelsel.
Wat het aanbod betreft, zijn verschillende aspecten vermeldenswaardig. Ten eerste
is er tussen 1998 en 2002 de stagnering van de overheidsuitgaven voor gezondheidszorg
op ongeveer 5,4% van het bbp in vergelijking met de algemene tendens in de
omliggende landen om de stijging van de gezondheidszorguitgaven te matigen (zie
tabel 5). Deze stagnering bevorderde de groei van privé-uitgaven voor gezondheidszorg,
met de ondersteuning van fiscale maatregelen. Op die manier daalden in 2002
de overheidsuitgaven voor gezondheidszorg – die in 1992 77% van de totale begroting
voor gezondheidszorg bedroegen – tot 71,4%, daar waar de omvang van beide
types van uitgaven in de noordelijke en continentale landen relatief stabiel zijn
gebleven, zij het dan met een lichte neiging tot uitbreiding van de privé-uitgaven.
782