Nummer 4/2006 (.pdf) - FOD Sociale Zekerheid

BELGISCH TIJDSCHRIFT VOOR SOCIALE ZEKERHEID - 4e TRIMESTER 2006
van de convergentiecriteria van Maastricht werd pas zichtbaar in 1992 en de impact
ervan zou waarschijnlijk pas jaren later merkbaar zijn, op het vlak van de rechtstreekse
maatregelen, maar ook onrechtstreeks via de impact op het politieke debat.
In 2000 leken de nationale verzorgingsstaten stand te houden, maar er waren steeds
meer tekenen van een verschuiving in het paradigma.
Sinds het eerste, oorspronkelijke project is de EU van 12 tot 15 lidstaten uitgebreid
en tijdens de tweede conferenties stonden bijdragen van de nieuwe lidstaten op het
programma. Sindsdien vormde de Europese Unie de zichtbare monetaire unie, met
de invoering in 2002 van euromunten en -biljetten. In 2004 traden 10 nieuwe landen,
uit Centraal- en Oost-Europa, toe tot de EU. Op 18 juni 2004 keurde de
Europese Raad het ontwerp goed voor het “Verdrag tot vaststelling van een
Grondwet voor Europa”, die nog steeds niet werd geratificeerd. En sinds 1 januari
2007 telt de EU nog twee nieuwe lidstaten. Deze revolutionaire veranderingen op
de economische, politieke en sociale scène van Europa maakten een derde conferentie
tien jaar later, in oktober 2005, over “De staat van de verzorgingsstaat anno
1992 en tien jaar later in de EU en in de tien nieuwe lidstaten van de EU” meer dan
gerechtvaardigd.
In 2005 konden we reeds vijf jaar ervaring met de werking van de Eurozone beoordelen.
Daarenboven kunnen we vaststellen dat het debat over de interne markt
pas nu het domein van de gezondheidszorg en de sociale bescherming bereikt en
dat tien nieuwe lidstaten hun eigen verdere transitie van de verzorgingsstaten zullen
ervaren, wat ook voor de rest van de EU een invloed zal hebben.
Sinds het eerste, oorspronkelijke colloquium bleef de bezorgdheid om de duurzaamheid
van de verzorgingsstaat binnen een context van toenemende economische
integratie en concurrentie voortbestaan. Nieuwe bedreigingen staken de kop op:
een steeds grotere bekommernis om de begrotingsimpact van de vergrijzing van de
bevolking en de leefbaarheid van de verzorgingsstaat, de paradigmaverschuiving in
welvaartssystemen die zich in de nieuwe lidstaten voordeed, de toenemende druk
van de interne markt op de organisatie van de sociale publieke diensten, enz.
Anderzijds waren er opmerkelijke beleidsstimulansen op Europees niveau om de
groei en de sociale bescherming op een hoog niveau te houden en te ontwikkelen.
De “Lissabon-strategie”, de Gezamenlijke werkgelegenheidsstrategie, de Opencoördinatiemethode
toegepast op pensioenen, het beleid voor sociale insluiting en
nu ook de gezondheidszorg zouden stuk voor stuk een imposante invloed kunnen
uitoefenen op de ontwikkeling van de sociale bescherming. Nochtans is het noch
duidelijk noch zeker of het niveau van sociale bescherming gelijke tred zal houden
met de globale economische ontwikkeling.
486
Alle domeinen van de verzorgingsstaat hebben gevolgen voor de creatie, de besteding
en de verdeling van het nationale inkomen. In tal van publieke discussies werd
de klemtoon gelegd op de negatieve invloed van de uitgaven van de verzor-