Nummer 4/2006 (.pdf) - FOD Sociale Zekerheid

BELGISCH TIJDSCHRIFT VOOR SOCIALE ZEKERHEID - 4e TRIMESTER 2006
gezondheidszorg – met bij sommige regionale regeringen steeds grotere financieringstekorten
tot gevolg –, de problemen op het vlak van coördinatie tussen de
instellingen en de steeds grotere sociale en territoriale ongelijkheid aanleiding tot
een nieuw financieringsakkoord. Dit akkoord werd in september 2005 bereikt, maar
het bood geen oplossing voor de voornaamste problemen van een systeem dat de
algemene, zij het kritische, steun van de Spaanse samenleving krijgt. Ten derde is
Spanje in één decennium tijd een immigratieland geworden, met een buitenlandse
bevolking van 8% (meestal burgers van buiten de EU) en dit heeft geleid tot grondige
veranderingen op de arbeidsmarkt; ook moesten er voor de sociale zekerheid en
de integratie in de Spaanse verzorgingsstaat nieuwe beleidsinitiatieven komen. Het
politieke en economische immigratiebeheer vormt een van de voornaamste
uitdagingen voor de verzorgingsstaat voor de komende jaren. Het debat over langdurige
zorg of de sociale bescherming van zorgafhankelijkheid ging tot slot in 1998
van start en werd in januari 2005 voortgezet met de publicatie van een Witboek over
“Zorg voor zorgbehoevenden in Spanje”; op 30 november 2006 werd de “Wet betreffende
persoonlijke autonomie en zorgverstrekking aan zorgbehoevenden” goedgekeurd,
als nieuwe tak van de sociale bescherming in de Spaanse verzorgingsstaat.
Deze veranderingen in de verzorgingsstaat, die vaak niet echt anders zijn dan die in
de andere lidstaten van de EU (Ferrera, 1995; 2005), vinden plaats in een economische
en politieke omgeving die door de volgende eigenschappen wordt gekenmerkt:
(a) vanuit economisch standpunt kon dankzij de gestage groei van de voorbije
tien jaar (met bbp-groeipercentages van meer dan 3%) de creatie van werkgelegenheid
worden voortgezet, vooral dan voor Spaanse vrouwen en immigranten van
buiten de EU; dit garandeerde tevens de financiering van het socialezekerheidssysteem,
alsook de stabiliteit van het overheidspensioenstelsel; (b) vanuit politiek
standpunt was consensus het voornaamste kenmerk van de aanpak van de hervormingen
in de sociale zekerheid, en dan vooral van de pensioenen, gebaseerd op
het akkoord van het Pact van Toledo van april 1995; niettemin kampte het hervormingsproces
voor de gezondheidszorg, de arbeidsmarkt en het immigratieproces ook
met onenigheid en conflicten; (c) gezien de algemene evolutie van het socialezekerheidsstelsel
moet worden erkend dat de tendens van universele dekking van de pensioenen
en het gezondheidszorgstelsel behouden blijft, ook al wordt geëist dat er
een permanente belastingaanpassing komt, en is er een duidelijke tendens naar verlaging
van het niveau van de geboden sociale bescherming; en op het vlak van
gezondheidszorg en pensioenen is er ook ruimte voor een selectief en steeds ruimer
privatiseringsproces.
In deze context legt het politieke debat over de verzorgingsstaat steeds meer de
klemtoon op de “coördinatieproblemen” tussen de centrale regering en de regionale
regeringen en op de kwestie van de gelijkheid onder de burgers in de verschillende
regio’s; de privatisering komt minder aan bod, hoewel dit thema nu en in de
toekomst een steeds grotere betekenis zal hebben. Tegelijkertijd moeten we ook
vermelden dat er een permanent – latent maar vaak ook expliciet – debat aan de
774