Nummer 4/2006 (.pdf) - FOD Sociale Zekerheid

DE STAAT VAN DE VERZORGINGSSTAAT
IN DUITSLAND
DOOR
ROLAND EISEN
Johann Wolfgang Goethe Universiteit, Frankfurt Am Main, Departement Economie
INLEIDING
De context van het sociale beleid voor Europa en in het bijzonder voor Duitsland
heeft de voorbije jaren drastische veranderingen ondergaan: niet alleen de globalisering
en internationale concurrentie (met bijzondere aandacht voor China) nemen
in omvang toe, ook de uitbreiding van de EU in 2004 zal veranderingen met zich
meebrengen. Verder moeten ook de demografische tendensen worden vermeld,
waarbij deze (traag) evoluerende gebeurtenis blijkbaar alle politieke debatten domineert.
Al deze wijzigingen hebben verregaande invloeden en gevolgen voor het
sociale beleid en de Europese verzorgingsstaten.
In de periode van 1997 tot en met 2002 (1) vond er in Duitsland een regeringswissel
plaats (na bijna 16 jaren Regering-Kohl), in combinatie met een verandering van
“kleur” van de regerende coalitie, van zwart-geel naar rood-groen. Dit betekent dat
we twee verschillende periodes zouden moeten bespreken: van 1997 tot 1999 voor
de laatste Regering-Kohl en van 1999 tot 2002 voor de twee legislaturen van de
Regering-Schröder. Na de verkiezingen van 18 september 2005 kwam er echter een
einde aan de regeerperiode van rood-groen. Bijgevolg is de tijdspanne van het najaar
van 1998 tot het najaar van 2005 een andere periode wat het economische, sociale
en arbeidsmarktbeleid betreft (2).
De laatste Regering-Kohl (nog steeds onder Minister Blüm) voerde een aantal hervormingen
door (bv. in het arbeidsmarktbeleid, in de gezondheidszorg, de langdurige
zorg en de pensioenen) en de Regering-Schröder zette deze voort en ging
zelfs nog een stap verder. In maart 2003 (tijdens de tweede legislatuur van de
Regering-Schröder) werd de “Agenda 2010” voorgesteld; deze agenda moest de volgende
problemen oplossen:
zwakke economische groei;
de nog steeds (te) hoge werkloosheidsgraad;
de toenemende schuld van de federale staat.
(1) Deze periode vormt het onderwerp van deze conferentie.
(2) Dit “periodiseringsprobleem” wordt in de conclusie opnieuw belicht.
717