Nummer 4/2006 (.pdf) - FOD Sociale Zekerheid

BELGISCH TIJDSCHRIFT VOOR SOCIALE ZEKERHEID - 4e TRIMESTER 2006
De sociale bescherming bevindt zich met andere woorden in een financiële crisis.
De uitgaven evolueren immers in een moeilijke economische context: de evolutie
van de inkomsten, gekoppeld aan een loonmassa die met de werkloosheid achteruitgaat,
maakt een toevlucht tot bijkomende financiering noodzakelijk. Bovendien
heeft de sociale zekerheid ook te kampen met nieuwe sociale risico’s, als daar zijn
langdurige zorgbehoevendheid en sociale uitsluiting.
De voorbije jaren werden verschillende veranderingen doorgevoerd om met deze
steeds grotere risico’s rekening te houden. Door de bewustwording van de vergrijzing
en de economische, financiële en sociale gevolgen daarvan, kon de terugbetaling
van langdurige gezondheidszorg aanzienlijk worden verbeterd en kon een hervorming
van het pensioenstelsel worden uitgewerkt. Verder werden regelingen getroffen
om de minstbedeelden te helpen, met enerzijds een minimuminkomen en
ander-zijds toegang tot de gezondheidszorg.
Grondige hervormingen werden doorgevoerd en zijn nog steeds aan de gang, in een
poging om de tekorten onder controle te houden. Zo werd het repartitiepensioenstelsel
geconsolideerd en de hervorming van de ziekteverzekering werd op gang
gebracht. Deze hervormingen stuiten echter op tal van moeilijkheden.
1. DE TAK OUDERDOM
1.1. PENSIOENEN
1.1.1. De moeilijkheden van het pensioenstelsel
De aanpassing van het pensioenstelsel is hoofdzakelijk gekoppeld aan de sociodemografische
veranderingen, die in de stelsels tot financiële moeilijkheden beginnen
te leiden. De stijging van het aantal gepensioneerden is het gevolg van het
samengaan van twee fenomenen: de babyboomers bereiken in 2005 de pensioenleeftijd
en de hogere levensverwachting impliceert een langere pensioenperiode.
Deze sterke demografische belemmering kan worden beoordeeld aan de hand van
de evolutie van de verhouding “potentiële gepensioneerden / potentiële bijdragebetalers”:
dit percentage zal stijgen van 38% in het begin van de 21e eeuw tot 70%
in 2140 (zie Charpin 1999).
692
Een andere kwestie die aandacht verdient, is het verband tussen het werkgelegenheidsbeleid
en het pensioenbeleid. De stijging van het werkloosheidscijfer zette de
overheid ertoe aan om oudere werknemers, die kwetsbaarder zijn, aan te moedigen
om vervroegd met pensioen te gaan: bijgevolg behoort de werkzaamheidsgraad bij
de 55-plussers in Frankrijk tot de laagste. In dat verband getuigt de arbeidsmarkt van
enige tegenstrijdigheid: enerzijds trekken werknemers zich uit de arbeidsmarkt
terug en anderzijds leidt de ongunstige demografische verhouding van de
economisch actieve bevolking ten opzichte van de gepensioneerden ertoe dat de
pensioenleeftijd wordt verlaat, teneinde het evenwicht van de pensioenfinanciering
te behouden.