Męskość jako kategoria kulturowa. Praktyki męskości - Wiedza i ...

Katarzyna Stańczak-Wiślicz – Ojcowie nieobecni, ojcowie słabi i przgrani, czyli polska prasa kobieca...Katarzyna Stańczak-Wiślicz128Ojcowie nieobecni, ojcowie słabi i przegrani,czyli polska prasa kobieca drugiej połowy lat 40-tychXX w. na temat funkcjonowania mężczyzn w rodzinieRodzina jest państwu potrzebna 1Pierwszy powojenny spis powszechny ludności Polski z 1946 r. zaowocował dramatycznymikomentarzami prasowymi, krzyczącymi, że „Polaków jest za mało”.Ujemny przyrost naturalny prowokował wezwania do prowadzenia świadomej politykipopulacyjnej, zmierzającej do jak najszybszej odbudowy potencjału ludnościowegokraju. Do tego celu potrzebna była rodzina. Co prawda, na skutek odgórnych uregulowańprawnych i praktyki dnia codziennego, powoli zmieniał się stosunek do samotnego macierzyństwa,ale to tradycyjna rodzina pozostawała pożądaną normą. „Państwo musi więcdbać o to, aby życie rodzinne było prawidłowe i szczęśliwe”– deklarowała „Kobieta Dzisiejsza”w swoim pierwszym numerze z 1946 r. Oficjalnie zatem głoszono, że życie rodzinnenie jest tylko domeną prywatności. Zwłaszcza decyzje prokreacyjne małżonkówwinny były wpisywać się w szerszy plan polityki ludnościowej odradzającego się państwa.W przejściowym okresie lat 1945-1948 za wcześnie było jeszcze na socrealistycznąwizję nowego człowieka, dla którego najważniejszy miał być społeczny wymiar egzystencjii który w rodzinie szukał już nie azylu i schronienia przed trudami życia publicznego,ale widział w niej miejsce przygotowania się i nabrania sił do nowego dniapracy 2 . Tużpowojenne pisma kobiece akcentowały tradycyjną rolę rodziny jako ostoiprywatności, zapewniającej ciepło, spokój, opiekę i miłość. Podkreślały, że w takimkształcie jest ona przedmiotem szczególnej troski ze strony władz państwowych.Owym deklaracjom sprzyjały niewątpliwie okoliczności historyczne – czas tuż po zakończeniuwojny, atmosfera zliczania ofiar, straty ludnościowe i zachwianie strukturydemograficznej kraju. W obliczu kataklizmu wojennego rodzina tym mocniej symbolizowałaupragniony porządek, normalność, bezpieczeństwo.1Nowe prawo małżeńskie, „Kobieta Dzisiejsza” 1946, nr 1, s. 2.2M. Brzóstowicz-Klajn, 2004, Rodziny i domu obraz, [w:] Z. Łapiński, W. Tomasik (red.), Słownikrealizmu socjalistycznego, Kraków: Universitas, s. 300