Męskość jako kategoria kulturowa. Praktyki męskości - Wiedza i ...

Katarzyna R. Łozowska – Męskie oswajanie codzienności w powieści „Biało-czerwony” Dawida BieńkowskiegoMęski świat166Szybka, brawurowa jazda to popularny dziś motyw męskiej autoprezentacji, chęcizaimponowania, wykreowania wizerunku łączonego z brakiem lęku, odwagą, przygodą.Ryzyko jazdy pod wpływem alkoholu jest przecież męskie. Nawet pięć browarków nieodbiera Pawłowi jasności myślenia. Męskie są też przyjaźnie: prawdziwa przyjaźńmożliwa jest tylko między mężczyznami. To źródło oparcia w konfliktach. Wskazaniena zaufanie i pomoc. Życie niesie tak wiele cierpienia, że mężczyzna musi mieć wsparcieinnych mężczyzn. Pomagają dopełnić inicjację, tworzą męską społeczność wspierającąi syna, i jego ojca. Przyjaciele przypominają, że należy zwolnić, nieco wyluzować.W razie potrzeby spuszczą również balon nadętego ego.Powieściowa grupa mężczyzn-przyjaciół to współcześni trzej muszkieterowie. Alexprowadzący popularny program kulinarny, Poseł i Minister w jednej osobie oraz Paweł– wzięty prawnik. Alex reprezentuje typ singla. Nie daje się wtłoczyć w ramki z zasłoni narzuty na łóżko. Poseł i Minister ma ośmioro dzieci. W związku ze swoim pochodzeniemjest przekonany, że nazwiskiem, które nosi, trzeba zaludniać majątki i zamki,łąki i pola naszej „Wielkiej Ojczyzny, Polski”. Ostatnio zajął się też sprawą najwyższejwagi, czyli problemem przedwczesnej umieralności mężczyzn w stosunku do umieralnościkobiet. Mało tego, chciałby zaproponować wprowadzenie stosownych ustawzmieniających to zjawisko.Wszyscy młodzi, ambitni. Kiedy dołącza do nich czwarty muszkieter – ojciec Pawła,okazuje się, że nawet różnica wieku nie stanowi problemu. Wszyscy mają te same zasady.Odzywają się wtedy, kiedy czują potrzebę mówienia. „Mężczyźni milczą, bomężczyźni myślą. Jak już wymyślą, to wtedy się odzywają” – wyjaśnia Paweł. Spotykająsię, kiedy potrzebują praktycznych porad. Męskość rozpatrywana jest w zderzeniuz innymi kategoriami kulturowymi. Czasem tylko poddają się emocjom. Świat mężczyznwyznaczony jest zasięgiem telefonu komórkowego, ilością kanałów telewizji satelitarnej,gatunkiem pitego trunku. Jako mężczyźni na poziomie panowie degustują„łyski”, której picie jest oznaką statusu i prawdziwego gustu. W sanktuarium Alexa, superkucharzamieszkającego w tym samym co Paweł apartamentowcu, na wielkiej plazmieoglądają mecze. Nawet te ligowe stają się częścią prawdziwej męskiej ceremonii.Do meczu wódeczka. I o ile do tej pory wszyscy bohaterowie wypowiadali słowa raczejliterackiej polszczyzny, o tyle mecz usprawiedliwia kolokwialność, a nawet wulgarność,w sposobie wyrażania emocji. „W takim ustawieniu ataku to gówno zdziałają” – wykrzykujedziadek. „Gdzie masz oczy, ciulu, gdzie patrzysz” – emocjonuje się Alex. „Noidziesz, kurwa, do przodu, idziesz” dodaje szybko 12 . Prawdziwym przywilejem mężczyznyi częścią rytuału jest też Święta Drzemka. Ma swoje prawa i kiedy przychodzi, to nic niemoże jej przeszkodzić. Nawet mecz. Nawet pięcioletni syn.Bieńkowski buduje swą groteskę na motywach Trans-Atlantyku Gombrowicza. Nicdziwnego, że szczery, gromki śmiech potrafi zmienić się w jednej chwili w szatańskichichot. Pod koniec powieści grupa bohaterów powiększa się o policjantów, którzyw imieniu komendanta głównego policji przybywają, by wręczyć Pawłowi nagrodęBiało-Czerwonego Promila za kultywowanie kawaleryjskich i szlacheckich tradycji12Dawid Bieńkowski, op. cit., s.237.