Męskość jako kategoria kulturowa. Praktyki męskości - Wiedza i ...

Renata Bizek-Tatara – Męskość hegemonialna w powieści „Śmiech Laury” Françoise Mallet-Joris145Owo pragnienie dominacji, chęć decydowania o losach innych potęgowane jest byćmoże przez zawód, jaki Jacobi wykonuje. Możliwość przedłużania czy przywracanialudziom życia daje mu poczucie niemal boskiej wszechwładzy. Jest nazywany „magikiem”,„cudotwórcą”, „zdolnym wyleczyć nawet dolegliwość, która nie istniała” 34 .„Mógł zmieniać, mógł trzymać w swoich rękach delikatne palpitujące życie, majsterkowaćnim tak by obrało inny rytm, pozbawić go załamań, zrostów które mu przeszkadzały”35 . Zwróćmy uwagę, że bohater nawet imię nosi boskie: Théo w językugreckim znaczy przecież „bóg”. Czyż ten uzdolniony chirurg nie ofiarowuje życia naJego podobieństwo? Czyż nie decyduje o sprawach ostatecznych?Władczość i pewność siebie prezentowane przez doktora Jacobi wyraźnie pociągająkobiety. On sam zresztą zdaje sobie z tego sprawę, twierdząc, że to jego „egoizmje uwodzi”. Ale na atrakcyjność bohatera składają się również inne elementy.Laura charakteryzuje istotę jego uroku osobistego w następujący sposób:Bujna broda odgrywa tutaj swoją rolę. Prace naukowe wypychające kieszenie jegomarynarki służą do stworzenia wrażenia siły jego natury, której trudno się oprzeć, tak jakprzejściu tornada. Tornada te mają zazwyczaj imiona kobiet. Théo potwierdza się zresztąjako mężczyzna w sposób miażdżący: owłosienie, postawność, dyplomy, pieniądze i praca,prestiżowa praca chirurga. Poza tym sympozja i seminaria, z których ciągle wraca,niewątpliwie stanowią odpowiednik wypchanych kieszeni. 37Przytoczony opis zwraca uwagę na kolejny czynnik konstruujący męskość naszegobohatera – wykonywany zawód. Od wieków chirurgia była wyłącznie domeną mężczyzn.Choć w ostatnich latach kobiety coraz częściej wykonują profesje typowo męskie, tojednak ich obecność w tej gałęzi medycyny ciągle pozostaje ewenementem.W powyższym fragmencie wspomniany został jeszcze inny atrybut przypisywanymęskości – chodzi o sukces, jaki dr Jacobi odnosi w sferze zawodowej. Wyraża się onnie tylko w posiadanym wykształceniu, zajmowanym stanowisku i stanie majątkowym,ale również w aktywnej działalności naukowej. Zagraniczne sympozja i konferencje,na które Jacobi często wyjeżdża oraz związany z tymi podróżami rozwójintelektualny, symbolizują wysoki status społeczny, a w konsekwencji – siłę i władzę.Zdaniem jego żony, są to ważne czynniki składające się na powodzenie doktora,zwłaszcza u kobiet.Przedstawiony przez F. Mallet-Joris obraz męskości jest dość stereotypowy i popularnyw kulturze Zachodu: to łowca, zdobywca, bohater we wszystkich sferach życia:intymnej, zawodowej, kulturalnej i społecznej. To wzorzec męskości, którą Robert Connellnazwał hegemonialną, gwarantującą dominację mężczyzny i podporządkowanie kobiety38 . Pomimo że jest to model, który tylko nielicznym udaje się realizować, zarównow rzeczywistości, jak i w analizowanej powieści, wszyscy go popierają. Zauważmy,34Ibid., s. 36, 94.35Ibid., s. 130.36Ibid., s. 131.37Ibid., s. 12.38Por. Monika Szczepaniak, 2005, Męskość w opresji? Dylematy męskości w kulturze Zachodu,[w:] Elżbieta Durys, Elżbieta Ostrowska (red.): Gender. Wizerunki kobiet i mężczyzn w kulturze,Kraków, s. 25-37.