Męskość jako kategoria kulturowa. Praktyki męskości - Wiedza i ...

Paweł Matejek – Literacki crossdressing. Charakterystyka zjawiska na przykładzie powieści...175pozycji. Przyszedł do tej powieści prosto z Lubiewa. Jest jedną z ciot PRL-u, tyle że niepraktykujących. Jest swego rodzaju zakałą ciotostwa, bo wyrzekł się samego siebie, a jegolos nie budzi współczucia czy zrozumienia. 3Oderwanie sprzeczności budujących postać Huberta od kontekstu płciowego pozbawiautwór niezwykle istotnej płaszczyzny interpretacyjnej. Uznanie dwoistości naturybohatera jedynie za sposób na podkreślenie „poetyckości postaci” nie stwarzadostatecznych podstaw do określenia powieści. Co więcej, wręcz zamyka drogę dowyzyskania bogatego ładunku myślowego utworu koncentrującego na problemiemiejsca mężczyzny we współczesnej rzeczywistości. Wydaje się, że konstrukcja bohaterabazuje na przekonaniu autora, iż należy zrewidować dotychczas dominującąkoncepcję relacji pomiędzy tym, co męskie, a tym, co kobiece. Właśnie temu służystworzenie postaci – hybrydy, w której mieszczą się sprzeczne elementy. Stwierdzenie,że Hubert zagłusza część osobowości w obawie przed odrzuceniem, jest jedyniezasygnalizowaniem problemu. Warto się zastanowić, w jaki sposób labilność płciowawpływa na zachowanie bohatera i czy rzeczywiście owo pękniecie – w na pozór niezłomnymcharakterze – jest źródłem klęski. Należy również postawić pytanie o istotędiagnozy stawianej przez Witkowskiego współczesnej męskości.Brutalna rzeczywistość peryferii wymusza na Hubercie przybranie pozy cwanegocinkciarza, bezwzględnego mafiozo, przebiegłego biznesmena. Bohater musi zmierzyćsię ze światem, w którym liczy się twardy charakter, nieugiętość w działaniu i upór. Witkowski,zgodnie z szablonem społecznego myślenia przydzielił wymienione cechy męskiejstronie osobowości postaci. Zabieg ten uzupełnia zestaw schematów przywołanychw powieści. Oto Hubert, jako typowy mężczyzna przełomu, próbuje swych sił w rozkręceniumałego biznesu, mieszka w standardowym „klocu polskim” oraz nosi:Wąs obowiązkowo, pachnący wodą kolońską. Okulary jak doktorek, tylko złote.Złotą bransoletę na ręce i sygnet. Na szyi Najświętszą Panienkę Fatimską z lombardu. Koszulęnajchętniej noszę w palmy, w kolorze Bahama. Spodnie szwedy. Marynarkę zieloną,z wywiniętymi rękawami, żeby podszewkę w paski było widać i bransoletę oraz zegarek. 4Bohater niczym się nie wyróżnia z tłumu. Idealnie wpisuje się w lukę istniejącą pomiędzyprzebiegłymi biznesmenami, którzy zbili majątek, wykorzystując ułomność systemu,a ofiarami przełomu kapitalistycznego. Jego przeciętność sprawia, że czytelnik niemoże oprzeć się pokusie pobłażania, dobrotliwego wybaczania niewinnych przekrętów.Usprawiedliwienie czynów wiąże się także z ostro zarysowanymi realiami latosiemdziesiątych i dziewięćdziesiątych. Opowieść Huberta obfituje we wspomnieniapoważnych malwersacji, przestępstw i upokorzeń, których był świadkiem.Rzeczywistość otaczającą bohatera wypełniają głównie mężczyźni. Już pierwszyopis Jaworzna stawia sprawę jasno – dominują tu prości podwórkowi bandyci, którzyprowadzą spory przypominające konflikty plemienne.3http://free.art.pl/michal.witkowski/dorobek/barbara_06.php, 05.10.2008.4Michał Witkowski, 2008, Barbara Radziwiłłówna z Jaworzna-Szczakowej, Warszawa: WydawnictwoW.A.B., s. 20.