Męskość jako kategoria kulturowa. Praktyki męskości - Wiedza i ...

Katarzyna Szmigiero – Zmieniające się oblicze nerwicy wojennej: przedstawienia weteranów I wojny...205kino o zdecydowanie mniejszych ambicjach artystycznych. Pomimo znacznych różnic,wszystkie filmy można ze względu na czas akcji podzielić na trzy grupy (które czasemnachodzą na siebie): dziejące się przed wojną, w jej trakcie i po powrocie do domu.Stosunkowo niewiele filmów przedstawia bohaterów przed wojną. Należy do nichŁowca Jeleni, gdzie niemal jedną trzecią filmu zajmują idylliczne sceny ukazującesenne miasteczko zamieszkałe przez rosyjskich emigrantów. Mężczyźni spędzają czasgłównie w swoim towarzystwie, ciężko pracują w fabryce, by potem chodzić na polowaniaczy grać w bilard w barze, sącząc piwo. Ten stosunkowo spokojny i uporządkowanyświat skontrastowany zostaje z chaosem wojny. Podobnie wygląda młodośćbohatera Full Metal Jacket, wychowanego w konwencjonalnej rodzinie, pielęgnującejtradycje religijne i patriotyczne. Mężczyźni wstępujący do wojska traktują wojnę jakosprawdzian swojej męskości – na podobieństwo meczu futbolowego czy polowaniaz kumplami. Męskość to dla nich nie tylko tężyzna fizyczna, lecz również odpowiedzialnośćza towarzyszy broni, odwaga, lojalność, itp. Rzeczywistość szybko weryfikujenaiwność tych ideałów.Najbardziej drastycznym z filmów zawierających sceny poprzedzające walkę jestFull Metal Jacket. Trening przyszłych marines to nauka agresji, bezwzględności, seksizmui przemocy. Jego celem jest złamanie rekruta, zmuszenie go, by zapomniało dotychczasowym życiu i zmienił się w perfekcyjnie działający automat do zabijania.Chłopcy podświadomie przyswajają wpadające w ucho slogany oraz piosenkitypu „Dzień bez krwi jest jak dzień bez słońca”.Akcja drugiej wymienionej grupy filmów rozgrywa się już na froncie. Prawiewszystkie zawierają niemal identyczne sceny: zasadzki w dżungli, gdzie upał i zmęczeniesprawiają, że żołnierze strzelają na oślep, często raniąc swych kolegów czyataki na wioski, gdzie rzekomo ukrywają się partyzanci, kończące się masakrąwygłodzonych starców i matek z małymi dziećmi. By przyćmić sumienie i rozładowaćnapięcie żołnierze narkotyzują się i uprawiają brutalny seks z miejscowymi kobietami.Z jednej strony nienawidzą wszechogarniającej ich brutalności, z drugiejstrony stają się uzależnieni od adrenaliny.Bez wątpienia filmy o weteranach stanowią najliczniejszą grupę. Skupiają sięone zwykle na emocjonalnej dezintegracji byłego żołnierza, który nie potrafi przystosowaćsię do cywilnego życia. Doskonałym przykładem takiego obrazu jest Taksówkarz.Główny bohater filmu, Travis, czuje się z dnia na dzień coraz bardziejwyobcowany, tylko sporadycznie rozmawia z innymi ludźmi. Nastrój jego wzrastającegoosamotnienia doskonale oddaje zastosowany w filmie zabieg autonarracji(pisania listów i pamiętnika) oraz długie ujęcia ukazujące puste ulice. Równocześnierośnie w Travisie fascynacja bronią i możliwościami własnego ciała, które poddajeon surowemu reżimowi ćwiczeń i diety. Ekscytuje go świadomość, że jest znówsilny i uzbrojony – tak jak w Wietnamie. Podobne patologiczne poczucie władzy odczuwaNick z Łowcy Jeleni, który postanawia nie wracać z wojny i zająć się grą wrosyjską ruletkę. Inni filmowi weterani także wolą życie pełne niebezpieczeństw odpokoju: Rambo czy Major „Dutch” Schaffer w Predatorze wyraźnie nudziliby siębez karabinów maszynowych, nagich umięśnionych torsów oraz tłumu przeciwnikówczyhających na ich życie.W wielu amerykańskich filmach weteran wietnamski pojawia się jako postać