Męskość jako kategoria kulturowa. Praktyki męskości - Wiedza i ...

Izabela Grzelak – „Jesteś po prostu erotomanem” – o erotomanii i erotomanach w twórczości...Izabela Grzelak155„Jesteś po prostu erotomanem”– o erotomanii i erotomanach w twórczościKazimierza Przerwy-TetmajeraWspółcześnie, w znaczeniu bardziej potocznym niż stricte medycznym, erotomanięrozumie się jako „chorobliwie wzmożoną pobudliwość płciową” 1 .Szczególny nacisk należy przy tym położyć na początkowe słowa definicji,erotomanię bowiem od zwyczajnych, powszechnie tolerowanych zachowań o podłożuerotycznym różni skala zjawiska i jego częste nakierowanie na strefę tabu. Objawy erotomaniisą dobierane selektywnie, najczęściej na podstawie indywidualnie przyjętychnorm moralnych. Na przykład korzystanie z pornografii czy opowiadanie obscenicznychdowcipów nie każdy uzna za przejaw nadmiernej pobudliwości płciowej 2 . Większośćosób prędzej wymieni wśród jej symptomów obsesyjne myślenie o miłości fizycznej,skłonność do zdradzania partnera czy korzystanie z płatnego seksu (a być może nawetnie tyle korzystanie, co uzależnienie od seksu, za który trzeba zapłacić). Wcale nie łatwiejudzielić odpowiedzi na pytanie, czym była erotomania w czasach Kazimierza Przerwy--Tetmajera. Celem niniejszego tekstu będzie próba zdefiniowania owego zjawiska w polskiejkulturze przełomu XIX i XX wieku właśnie w oparciu o twórczość poety.Jak wiadomo, pod koniec XIX wieku powszechnie korzystano z usług prostytutek,zatem sam ten proceder nie wiązał się wówczas z erotomanią. Ówcześni mężczyźni uważaliseks pozamałżeński za uprzejmość względem własnych żon. Wiele z nich miało się bowiem,według powszechnego przekonania, brzydzić kontaktami intymnymi. Małżonkowienajczęściej współżyli tylko w celach prokreacyjnych, na ogół nie częściej niż raz w miesiącu3 . Ponieważ sądzono, że stosunki płciowe są konieczne dla zdrowia i prawidłowego1Władysław Kopaliński, 2000, Słownik wyrazów obcych i zwrotów obcojęzycznych z almanachem,Warszawa: MUZA SA, s. 156.2Zob. np. http://www.pomoclichen.home.pl/index.php?kategorie=37&sekcja=48&strony=142,14.09.2008.3Reay Tannahill, 2001, Historia seksu, G. Woźniak (tł.), Warszawa: KIW, s. 368-370.4Iwona Zając, 2007, Walka z chorobami wenerycznymi wśród prostytutek w ujęciu polskich czasopismlekarskich z lat 1890-1914, [w:] B. Płonka-Syroka, A. Syroka (red.) Leczyć, uzdrawiać, pomagać,Wrocław: Wydawnictwo Arboretum, s. 197.