Męskość jako kategoria kulturowa. Praktyki męskości - Wiedza i ...

Ewa Głażewska – Owłosiony mężczyzna (?) i bezwlosa kobieta, czyli dokąd zmierzamy?...43powiedź byłaby negatywna. Dlaczego więc praktyki, znane dawniej nielicznym,współcześnie stały się obsesją niemal wszystkich „cywilizowanych” kobiet? I dlaczegosame kobiety (a i niektórzy mężczyźni również) uznali, że pozbawionewłosów ciało jest koniecznością i wyrazem troski o własną fizyczność?Patrząc z perspektywy ewolucji naszego gatunku, owłosione ciało, a w szczególnościpojawienie się włosów łonowych, świadczy o dojrzałości płciowej organizmu.Potwierdza ono zdolność do aktywności seksualnej oraz gotowość dorealizacji ewolucyjnego celu takiej aktywności, tj. posiadania potomstwa 2 . Z tej perspektywylikwidacja owłosienia powoduje pewnego rodzaju „infantylizację” ciała– kobieta staje się znów dziewczynką, czy wręcz dzieckiem. Zainteresowaniemężczyzn wydepilowanymi kobietami, jakkolwiek mocno by to nie zabrzmiało,można zatem traktować jako przykład „kulturowej pedofilii” – kulturowej, bo podobneupodobania są efektem oddziaływania norm kulturowych, w tym przypadkutych dotyczących estetycznego, pięknego ciała.Druga kwestia wyjaśniająca powody depilacji kobiecego ciała to odróżnienie good owłosionego ciała męskiego. W tym kontekście ciekawe wydają się przemiany„właściwego” wizerunku męskiego ciała. Z jednej strony owłosione ciało w dalszymciągu jest synonimem męskości i świadczy o wigorze jego właściciela. Jednocześnieistnieje jednak dosyć silny trend androgynizacji męskiego ciała (modeleo delikatnych rysach twarzy, z długimi włosami i starannie wydepilowani). Modnyostatnio typ metroseksualny również nie może być nadmiernie owłosiony. Istniejąoczywiście okoliczności, w których wydepilowane męskie ciało ułatwia pewneczynności, np. uprawianie sportów (pływakom ma ono zapewnić lepsze wyniki).Stąd pytanie: dokąd zmierzamy? Czy pozbawione włosów kobiece ciało, stanowiące„kanon” zaledwie od kilku dziesiątków lat, stanie się wzorem obowiązującym równieżmężczyzn? Co więcej, w jaki sposób pozbawienie zewnętrznych oznak dojrzałości płciowejwpłynie na relacje między płciami? Niniejszy artykuł ma na celu jedynie zasygnalizowanieistotnych trendów i postawienie pewnych pytań. Powinien także skłonić dorefleksji – do zastanowienia się, dlaczego tak szybko uwierzyliśmy w „potęgę” gładkiegociała, skoro z punktu widzenia ewolucji naszego gatunku jest to działanie bezsensowne.Kontynuując rozważania o włosach, podzielmy włos na czworo.Genderowe znaczenia włosów: włosy tu i tamWłosy, poza tym, że są po prostu zjawiskiem fizjologicznym, stanowią także fenomenspołeczny: w pewnym stopniu mogą być symbolem tożsamości jednostkoweji grupowej, jak również ważnym wyrazem autoekspresji i komunikacji 3 . Jakpisał Patrick Olivelle, są to jednocześnie „społeczne włosy pod kontrolą” 4 .Uwagi dotyczące genderowego znaczenia włosów należy rozpocząć od pobieżnego2Zob. Paul Hershman, Hair, Sex and Dirt, „Man. New Series”, Vol. 9, No. 2 (Jun., 1974), s. 274-298.3Anthony Synnott, Shame and Glory: A Sociology of Hair, „The British Journal of Sociology”, Vol.XXXVIII, No. 3, (Sep., 1987), s. 410.4Patrick Olivelle, Hair and Society: Social Significance of Hair in South Asian Traditions, [w:] AlfHiltebeitel, Barbara D. Miller (red.), Hair. Its Power and Meaning in Asian Cultures, Albany 1998, s. 15.