Męskość jako kategoria kulturowa. Praktyki męskości - Wiedza i ...

Krzysztof Arcimowicz – Obraz mężczyzny w polskich przekazach medialnych na przełomie stuleci16zarobkowo. Należy jednak podkreślić, że to mąż pozostaje głównym żywicielem– na ogół zarabiając więcej niż małżonka. W serialu Klan został przedstawiony konfliktmiędzy Ryszardem Lubiczem (Piotr Cyrwus) i jego żoną. Przez dłuższy okrestylko Ryszard pracował zawodowo, natomiast kobieta zajmowała się domem i trójkądzieci. Wbrew opinii męża Grażyna Lubicz (Małgorzata Ostrowska-Królikowska)postanawia wrócić do pracy jako pielęgniarka, ponieważ uważa, iż wspomoże to finanserodziny i da jej samej szansę na samorealizację. Warto zauważyć, że w wieluserialach praca zarobkowa matki jest przedstawiana jako działanie wyrządzającekrzywdę rodzinie. Kobietom pochłoniętym realizowaniem przedsięwzięć finansowychi (lub) społecznych brakuje czasu na zajmowanie się dziećmi i domem. Mężowiemają pretensje do partnerek, ponieważ większość obowiązków związanychz wychowaniem, opieką nad potomstwem oraz prowadzeniem gospodarstwa spadawtedy na ich barki. Taką sytuację odnajdujemy w rodzinie Boreckich (Klan), gdyBeata Borecka (Dorota Naruszewicz) zakłada firmę produkującą kosmetyki orazw małżeństwie Mostowiaków (M jak miłość), kiedy Hanka (Małgorzata Kożuchowska)poszukuje środków finansowych na funkcjonowanie fundacji. W telenowelachpodnoszony jest problem bezrobocia, które dotyka także mężczyzn. Twórcy serialitworzą postacie ojców, którzy przez pewien czas mają problem ze znalezieniem pracy(np. Jerzy Chojnicki, Jacek Borecki – Klan, Marek Mostowiak, Piotr Zduński – M jakmiłość) i mocno przeżywają fakt, że nie mogą zapewnić rodzinie godziwych warunkówmaterialnych.Rola głowy rodziny łączy się z rolą żywiciela rodziny, wyrastając z tradycyjnego paradygmatumęskości, podkreślającego wartość władzy i dominacji nad pozostałymi członkamirodziny, a także nierówność statusu mężczyzn i kobiet. Wzorzec ten wymaga odojca, by był stanowczy i konsekwentny. Mężczyzna kieruje poczynaniami żony, którazajmuje się domem i dziećmi. We wzorze głowy rodziny akcentuje się wyższość płci męskiej,podkreślając, że żona potrzebuje opieki męża. Ze względu na swoją przywódcząrolę mężczyzna, będący jednocześnie ojcem, ma prawo wyboru, czy angażować sięw prace domowe (na ogół tego nie czyni, spychając tego rodzaju obowiązki na barkiżony). Jego opieka nad rodziną polega między innymi na podejmowaniu racjonalnychdecyzji, których nie może – z racji swej emocjonalności – podejmować kobieta.Mężczyzna jako głowa rodziny pojawia się w spotach telewizyjnych 24 . Ojciec podejmujeważne decyzje dotyczące zakupu auta bądź wyboru ubezpieczenia. To on otaczaopieką swoją rodzinę, dba o zapewnienie jej dostatniej przyszłości (np. filmreklamowy Hestii). W reklamach rola ojca jako głowy rodziny rzadko jest łączonaz rolą opiekuna małego dziecka. Czasami zajmowanie się małym dzieckiem jest wręczpokazywane jako zajęcie nie dość poważne dla mężczyzny. Ważniejszy okazuje się naprzykład zakup akcji (reklama Polskiego Koncernu Naftowego Orlen).Choć w najpopularniejszych polskich telenowelach małżonkowie często wspólniepodejmują kluczowe dla przyszłości rodziny decyzje, to jednak w wielu sytua-24W niniejszym tekście analizuję spoty telewizyjne, które były emitowane przez polskojęzyczne stacjetelewizyjne u początku XXI wieku .25Zob.: Beata Łaciak, 2005, Obyczajowość polska czasu transformacji, czyli wojna postu z karnawałemWarszawa: Wydawnictwo Trio.