Męskość jako kategoria kulturowa. Praktyki męskości - Wiedza i ...

Urszula Kluczyńska – Sport jako obszar konstruowania tożsamości mężczyzn. Znaczena wpisane...93lub windsurfing 51 , męskość jest tu bowiem definiowana przede wszystkim przez aktywność– sport to „męska rzecz”, rola kobiet ulega marginalizacji. Wśród windsurfingowcówkobiety postrzega się jako pasywny obiekt seksualny, ozdobę: „beachbabes” 52 . Z kolei wśród wielbicieli skateboardingu są one wyjątkami – aby zaistnieć,muszą przyjąć męską rolę, muszą być traktowane jak kumple. Jako kobiety postrzeganesą raczej „Skate Betties”, czyli dziewczyny, które interesują się mężczyznamiuprawiającymi ten sport 53 . Męskość jest definiowana poprzez młodość, heteroseksualność(w przypadku windsurfingowców także poprzez wizerunek opalonego,umięśnionego blond mężczyzny 54 ), dominację, brak obawy przed ryzykiem i niebezpieczeństwem.Na przykładzie dwóch opisanych grup (abstrahując od ich specyfiki),można dostrzec, iż sport to coś więcej niż aktywność. To także styl życia, sposób definiowaniamęskości i kobiecości oraz uznanie męskiej hegemoni.Według badań nad sposobami ukazywania sportów męskich i kobiecych w telewizji55 , przeprowadzonych przez Margaret Carlisle Ducan i Messner 56 , cechuje jeznacząco odmienny sposób prezentacji. Badacze dostrzegli, iż w przypadku zawodówlub mistrzostw, w których uczestniczą mężczyźni, mówi się po prostu o „mistrzostwach”,lecz jeśli dotyczą one kobiet, określa się je już jako „mistrzostwa kobiet”. Często w wypowiedziachtelewizyjnych dochodzi do infantylizowania sportsmenek poprzez stosowaniewobec nich określeń „dziewczyny”, „damy”, podczas gdy zawodników płcimęskiej określa się po prostu słowami „mężczyźni” lub „młodzi mężczyźni”. Spośródwielu obserwacji można również przytoczyć stwierdzenie, iż komentatorzy sportowimają tendencję do używania imion, mówiąc o sportsmenkach. W swych analizach badaczepotwierdzili raz jeszcze, iż sport jest obszarem męskiej dominacji, gdzie osiągnięciai znaczenie kobiet jest trywializowane. Częściej niż zdolności czy umiejętnościsportsmenek analizuje się w mediach ich urodę, traktując je jako obiekt seksualny. Jeślimówi się o sportach, to raczej o tych, które uznawane są za bardziej kobiece, a zatem niepiłka nożna, lecz raczej jazda figurowa na lodzie czy tenis 57 .Dzięki osobom, które podniosły kwestię nierówności w prezentowaniu sportówkobiecych i męskich, zmienia się sposób ukazywania sportowców i sportsmenek.Przede wszystkim jednak pojawia się świadomość i refleksja dotycząca nierówności.Można zaryzykować stwierdzenie, iż coraz częściej sukcesy stają się istotniejsze niżpłeć zawodników/zawodniczek, coraz częściej też słyszymy o bohaterkach. Z drugiejstrony, w związku z feminizacją męskości, coraz więcej zachowań nieakceptowanychwcześniej jako męskie nie budzi już sprzeciwu. Istnienie alternatyw realizo-51Zob. Belinda Wheaton, 2003, Lifestyle sport magazines and the discourses of sporting masculinity,[w:] Bethan Benwell (red.) Masculinity and Men’s Lifestyle Magazines, Oxford: Blackwell Publishing,s. 199-218.; R. W. Connell, 2000, op. cit., s. 69-85.52Zob. Belinda Wheaton, op. cit., s. 199-218.53Becky Beal, op. cit., s. 211-212.54Belinda Wheaton, op. cit.55Szerzej na temat sposobu ukazywania męskiego i kobiecego sportu w mediach zob. Urszula Kluczyńska.2009. Definiowanie męskości i kobiecości przez sport. Analizy medialnych prezentacji. „PolskiPrzegląd Nauk o Zdrowiu” 1, s. 96-104.56Margaret Carlisle Ducan, Michael. A. Messner, 1990, Gender stereotyping in televised sports,Los Angeles: The Amateur Athletic Association of Los Angeles.57Donald Sabo, Sue Curry Jansen, op. cit., s.176.