Męskość jako kategoria kulturowa. Praktyki męskości - Wiedza i ...

Anna Grygiel – (Nowy) model polskiego ojcostwa61dziców spędzi w domu przynajmniej 60 dni) 34 . Szwecja jest absolutnym pionierem,jeśli chodzi o urlopy dla ojców. W 1974 roku jako pierwszy kraj w historii pozwoliłamężczyznom na równi z kobietami korzystać z płatnego urlopu rodzicielskiego.Nie od razu jednak Szwedzi przełamali barierę wstydu i oporu wobec podejmowania„typowo kobiecych” zajęć. Kampanie organizowane przez szwedzki rząd w latach1976-2001 powoli przekonywały (obie płcie), że mężczyźni są zdolni do opiekinad dzieckiem i że oni także mają prawo do uczestniczenia w jego rozwoju. Efektytych działań są zdumiewające: dziś kwestię urlopów ojcowskich Szwedzi postrzegająnie jako obowiązek, lecz przysługujące im prawo 35 . Jak podaje Katarzyna Surmiak--Domańska, korzystanie z urlopu ojcowskiego stało się w Szwecji niemal modą i przejawempostępu 36 . Aby Polska miała kiedykolwiek szansę na powtórzenie sukcesuSzwecji w tej kwestii, potrzebne są odpowiednie działania ze strony rządu. Dyrektywaw sprawie porozumienia ramowego na temat urlopu rodzicielskiego zawartegoprzez UNICE, CEEP i ETUC, która mówi o tym, że: „Mężczyźni powinni być zachęcanido przyjmowania na siebie równej części obowiązków domowych, i do korzystaniaz urlopu rodzicielskiego, na przykład, poprzez uczestnictwo w programachuświadamiających” 37 , może być oznaką doceniania roli mężczyzny w życiu rodziny.Z pewnością jednak sama dyrektywa nic nie da, jeśli nie będzie konkretnych działańzmierzających do realizacji jej wytycznych.Dyskryminacja ojcówPomimo coraz większego uznania dla roli ojca w procesie wychowania dzieci,trudno jest mówić o całkowitej równości roli matki i ojca w rodzinie. Winowajcą jestdominujący przez wieki system patriarchalny, który „podzielił świat społeczny” nadwie sfery: rodzinną, która była domeną kobiet odpowiedzialnych za pielęgnowaniedomowego ogniska i wychowanie dzieci oraz „pozarodzinną”, przeznaczoną dlamężczyzn, na których spoczywał obowiązek utrzymania rodziny, zapewnienia jejbezpieczeństwa czy reprezentowania na zewnątrz. Ten podtrzymywany przez wiekipodział obowiązków sprawił, że niemal bezrefleksyjnie przyjęliśmy (i nadal wieluz nas jest o tym przekonanych), iż wychowaniem dzieci powinny zajmować się kobiety,natomiast pracą zawodową – mężczyźni. „Niezastępowalność” ojca w wychowaniupróbowały też kwestionować niektóre ruchy feministyczne 38 , twierdząc, żewszystkie jego dotychczasowe funkcje może z powodzeniem przejąć kobieta. Niestety,pewnych funkcji kobieta nie jest w stanie wypełnić na równi z mężczyzną 39 .Obecność ojca w procesie wychowania jest nie tylko ważna i konieczna, ale praktycznie35Katarzyna Surmiak-Domańska, 2008, Szwedzi do dzieci!, „Gazeta Wyborcza”, 4-5.10., s. 31.36Ibidem.37Dyrektywa Rady nr 96/34/WE z dnia 3 czerwca 1996 r. w sprawie porozumienia ramowego natemat urlopu rodzicielskiego zawartego przez UNICE, CEEP i ETUC, Kancelaria Sejmu, s. 6,http://orka.sejm.gov.pl/Dyrektyw.nsf/wgdruku/96DR0034/$file/96DR0034.pdf z dnia 15.09.2008.38Mam tu na myśli skrajne ruchy feministyczne – zob.: B. Mierzwiński, Czy rodzina XXI wiekupotrzebuje ojca?, http://www.jp2w.pl/index.html?id=47556&site_id=45832 z dnia 10.01. 2009.39J. Pulikowski, Warto być…, op. cit., s. 67.