Męskość jako kategoria kulturowa. Praktyki męskości - Wiedza i ...

Katarzyna Szmigiero – Zmieniające się oblicze nerwicy wojennej: przedstawienia weteranów I wojny...201niemożliwe – żałoba, rozpad związku, utrata pracy czy uczestnictwo w wypadku drogowym.Kobiety dodatkowo narażone są na poronienie czy wyjątkowo skomplikowanyporód. Podobne doświadczenia w sposób naturalny łączą się z bólem i dyskomfortem.Chociaż czas psychicznej rekonwalescencji zależy zawsze od czynników indywidualnychi kulturowych, większość osób jest w stanie poprawnie funkcjonować po takichprzeżyciach. Niektóre jednostki nie są jednak zdolne w zwyczajowym czasie wrócić donormalnego życia. Ta właśnie niemożność ponownego dostosowania się jest nazywanaZespołem Stresu Pourazowego.Najczęściej spotykane objawy PTSD można zaklasyfikować do trzech grup.Pierwsza z nich odnosi się bezpośrednio do traumatycznego wydarzenia – chorynie potrafi o nim mówić, czuje się niepewnie w sytuacjach przypominających muokoliczności traumy i równocześnie miewa natarczywe wspomnienia oraz koszmarysenne z nią związane. Ich intensywność i realność przypomina niekiedy halucynacje.Druga grupa objawów związana jest z nadpobudliwością fizjologiczną:chory cierpi na bezsenność, ma trudności z koncentracją, jest stale zaniepokojony.Kolejne objawy dotyczą kontaktów z innymi osobami: chory jest emocjonalnie odrętwiały,wycofany, obojętny wobec wszystkiego. Nadmierna drażliwość fizycznaw połączeniu z obojętnością emocjonalną może prowadzić do agresji 2 . Opisane symptomymożna zaobserwować u większości chorych, niezależnie od wieku, płci czyrodzaju doświadczonej traumy.Należy także pamiętać, iż definicja PTSD zaznacza, że objawy „nie mogą byćusankcjonowaną przez kulturę i akceptowaną przez społeczność reakcją na konkretnewydarzenie”, jak np. obyczaje związane z okazywaniem żałoby 3 . Oznacza to, żeopis każdej choroby psychicznej jest historycznie i kulturowo uwarunkowany, zaśobowiązujące role płciowe silnie wpływają na stwierdzenie, czy dane zachowaniejest stosowne dla członka danej płci czy też jest patologiczne.Wiele napisano na temat relacji między szaleństwem a kobiecością. Podwójny standardzdrowia psychicznego stawia kobietom niemożliwe do spełnienia wymogi. Jeślizachowują się one zgodnie ze swoją rolą płciową (tj. są uległe, uczuciowe, zależne odinnych), nie są w pełni dojrzałe psychiczne, gdyż ideał zdrowia dorosłego człowiekapokrywa się z ideałem zdrowego mężczyzny. Z drugiej strony, jeśli są samodzielne,zaradne i racjonalne, tracą na swojej kobiecości. Ponadto historia psychiatrii ukazuje,iż wiele dolegliwości uznawanych za kobiece (np. histeria czy depresja) jest spowodowanauciążliwymi warunkami życia i brakiem możliwości samorealizacji. Dodatkowolekarze-mężczyźni często patologizowali etapy życia kobiety (menstruacja, ciąża,menopauza), przypisując im złowrogi wpływ na stabilność emocjonalną. Na ten tematpowstało wiele historycznych już opracowań, wśród których należy wymienić Women& Madness (1972) Phyllis Chesler, The Female Malady (1987) Elaine Showalter i Women’sMadness: Misogyny or Mental Illness (1991) Jane M. Ussher.Dużo mniejsze zainteresowanie wzbudzał związek między szaleństwem a męską roląpłciową. Z wyjątkiem badań na temat alkoholizmu i przemocy jako odpowiedników2Richard Bentall, 2004, Madness Explained. Psychosis and Human Nature, Londyn: PenguinBooks, s. 478 oraz Gelder, Michael, Dennis Gath i Richard Mayou, 1994, Concise Oxford Textbookof Psychiatry, Oksford: OUP, ss. 90-91.3Cytowane w Stephen O’Brien, 2000, Traumatic Events and Mental Health, Cambridge: CUP, s. 36.