Męskość jako kategoria kulturowa. Praktyki męskości - Wiedza i ...

Katarzyna Stańczak-Wiślicz – Ojcowie nieobecni, ojcowie słabi i przgrani, czyli polska prasa kobieca...135Mężowie i ojcowie, którzy zdecydowali się wrócić, nie zawsze, albo przynajmniejnie od razu, potrafili zaakceptować nowy porządek. Ich powrót niekoniecznie musiałbyć powrotem do rodziny. Korespondentka „Kobiety Dzisiejszej” w czasie okupacji„męczyła się jak tysiące innych polskich kobiet”, przez długie lata tęskniła do męża,podczas gdy on „wrócił po dziewięciu latach, ale do żony i dzieci nie chce wrócić.Zażądał od żony rozwodu i chce się żenić z inną”.W innych wypadkach powrót męża i ojca wcale nie oznaczał zmiany na lepsze.Inna czytelniczka „Kobiety Dzisiejszej” skarżyła się na brak porozumienia, na drażliwośćmęża, na jego brak kontaktu z dziećmi. Redakcja dawała tu nadzieję – radziła,aby męża traktować tak jak spragnione rodzinnego ciepła dziecko, a z czasem i on zrozumie,jak należy postępować.Miłość do ojczyzny i rodziny, szczera chęć do pracy dawały powracającym szansę naułożenie sobie życia w nowych warunkach. Trzeba tylko było przezwyciężyć stare przyzwyczajenia.Bohater nowelki Wraca, opublikowanej na łamach „Kobiety Dzisiejszej”,spędził wojnę w oflagu. Tęskniąc i kochając, wrócił do kraju i do żony, której pełendobrej woli obiecał na nowo swoją troskę i opiekę, zdjęcie z jej ramion brzemienia odpowiedzialnościza byt rodziny. Jednak jego egzaltację żona kwituje słowami: „Szalonyjesteś, Michale! Czuję, że będę miała z tobą kłopot”. W następującej dalej licytacji cierpieniato ona wygrywa jako ofiara trudów okupacyjnego życia, w dodatku poważnyi dojrzały na skutek wojennych przeżyć syn okazuje zażenowanie wobec ojcowskichczułości. W efekcie bohater „chowa twarz w drżących, białych dłoniach i tak na stojąco,pośrodku pokoju nieumiejętnie, po męsku płacze”. Dla niego była jednak jeszcze nadzieja,broniła go szczera miłość do rodziny i ojczyzny. Dlatego żona mogła powiedzieć:„minie trochę czasu i dopasujesz się do nas”.Nowela Wraca wyraźnie operowała schematem odwrócenia ról: to mężczyzna był egzaltowany,wręcz czułostkowy i w efekcie słaby, kobieta – twarda i racjonalna, on płakałi miał białe, drżące dłonie, ona podejmowała za niego decyzje i wiedziała, co robić. Onareprezentowała wartości męskie, on – kobiece.Powrót do męskościStale przewijający się na łamach polskiej prasy kobiecej drugiej połowy lat 40-tychtemat nieobecności oraz trudnego powrotu mężów i ojców bezpośrednio dotyczył rodziny,mówił o sprawach dla czytelniczek bardzo ważnych. Ale jednocześnie podporządkowanybył sprawie nadrzędnej – ideologii nowego porządku. Temu celowisłużyła gra stereotypami i wyobrażeniami na temat ról płciowych. Dyskurs płci spotykałsię z dyskursem narodu. Wiernie czekająca oraz doświadczona cierpieniem żonai matka to ojczyzna wzywająca do powrotu, do miłości i pracy, troski o dzieci. Porzucenierodziny, znalezienie sobie „innej w Londynie” było jednocześnie zdradą ojczyzny,samolubnym wyborem blichtru łatwiejszego życia.Ojczyzna, a zatem żona i matka, dysponowała siłą, cierpienie ją zahartowało, nauczyłoradzić sobie samodzielnie, bez niczyjego wsparcia. To ona opowiadała się po stronie „nowego”.Wracający z zagranicy mąż i ojciec dopóki przywiązany był do myśli o powrociedawnych czasów, dopóty lokował się po stronie słabych i przegranych. Dawne