Męskość jako kategoria kulturowa. Praktyki męskości - Wiedza i ...

Katarzyna Szmigiero – Zmieniające się oblicze nerwicy wojennej: przedstawienia weteranów I wojny...203życie, może świadczyć fakt, iż jego żona, Kitty, nie informuje leczącego Chrisa psychiatry,iż mieli kiedyś dziecko, które zmarło w wieku dwóch lat. Nic więc dziwnego,iż mężczyzna odrzuca powierzchowną elegancję i konwencjonalne zachowania swojejklasy, by powrócić do kobiety, którą kochał jako młody człowiek, lecz bezmyślnieporzucił ze względu na różnice klasowe. Mimo iż Margaret nie przypomina już radosnejdziewczyny, jaką kiedyś była, mimo że jej brak manier, ubogi strój i zniszczoneręce nie pasują do wszechobecnego dostatku posiadłości Chrisa, jest ona szczera i oddana.Stanowi dlań prawdziwą towarzyszkę, która potrafi wysłuchać i pocieszyć. Kontrastpomiędzy Kitty a Margaret jest w utworze wręcz przerysowany. Pierwsza tosmukła, elegancka i zarozumiała snobka, którą „stary” Chris poślubił jako trofeum,oznakę swego statusu. Druga to cicha, skromna, wręcz zaniedbana kobieta, z którejemanuje mądrość i szacunek dla innych.Nowy Chris, uczuciowy i zależny emocjonalnie, jest zdecydowanie anorogenicznąpostacią. Bez zahamowań ujawnia on swoje, poprzednio tłumione, kobiece cechy, cosprawia, że jego osobowość staje się pełniejsza i bardziej zintegrowana. Takie zachowaniejest jednak nie do zaakceptowania przez jego rodzinę i klasę społeczną. NawetMargaret zdaje sobie sprawę, że Chrisa trzeba „wyleczyć” – w przeciwnym razie staniesię powszechnym pośmiewiskiem. Po udanej psychoterapii Chris uśmiecha się jakautomat i mechanicznie kroczy przez trawnik, gotowy na powrót do okopów.Bez wątpienia najbardziej znaną z literatury ofiarą nerwicy frontowej jest SeptimusWarren Smith. Woolf z dużą dozą ironii przedstawia młodzieńczy entuzjazmmłodego Septimusa, który zaciągnął się na ochotnika na samym początku wojny. Pomimosłabego zdrowia i braku doświadczenia Septimus z pozoru świetnie sobie radzina froncie. Wydawać by się mogło, iż wojna uczyniła z nieśmiałego chłopca dojrzałegoi opanowanego mężczyznę. Owa nowo nabyta „męskość” nie trwa jednakdługo, gdyż zaraz po śmierci swego dowódcy i przyjaciela Evansa Septimus przestajeczuć cokolwiek. To, co z początku interpretował jako opanowanie i angielską rezerwęw okazywaniu uczuć, okazuje się całkowitym otępieniem emocjonalnym. Nadodatek zaczyna mieć natrętne myśli oraz halucynacje wzrokowe i słuchowe – słyszygłosy zmarłych i widzi drastyczne sceny z okopów.Przyczyna załamania Septimusa nie została dokładnie omówiona w powieści, jednakporucznik Evans wydaje się odgrywać w niej kluczową rolę. Związek młodegopoborowego i oficera nie jest przez Woolf opisany w kategoriach przyjaźni, lecz nastoletniejfascynacji. Mężczyźni „nie rozstawali się, dzielili się wszystkim, sprzeczalisię, kłócili” 10 . Ten „powściągliwy w towarzystwie kobiet” 11 wojskowy staje się zaskakującowylewny wobec swego podwładnego. Dla Septimusa jest to pierwsza – i niestetyostatnia – bliska więź z drugą osobą. Możliwe, że śmierć Evansa zmuszaSeptimusa, by zdał sobie sprawę z homoerotyczej natury swojego przywiązania. Byuciec przed samym sobą, by odsunąć myśli o homoseksualizmie, szybko poślubiapierwszą napotkaną kobietę – młodą Włoszkę Lukrecję. Przywozi ją do Anglii jakoswoją „zdobycz wojenną”, po czym bardzo szybko popada w stan, kiedy nie ma jużsiły dłużej maskować wewnętrznej pustki, lęku i samotności.10Woolf, s. 108.11Ibid.