Męskość jako kategoria kulturowa. Praktyki męskości - Wiedza i ...

Katarzyna Stańczak-Wiślicz – Ojcowie nieobecni, ojcowie słabi i przgrani, czyli polska prasa kobieca...131utrwalała pożądane wartości oraz wzory zachowań. „Kobieta” i „Kobieta Dzisiejsza”były organami Ligi Kobiet Polskich, „Modę i Życie Praktyczne” oraz „Przyjaciółkę”wydawał „Czytelnik”. Ich zadaniem było „kształtowanie nowego, adekwatnego dowymogów rzeczywistości społeczno-ustrojowej, modelu współczesnej rodziny” 7 .Trudno się w nich doszukiwać treści innych niż akceptowane przez dyskurs dominujący,w istocie służyły jego sankcjonowaniu i utrwalaniu. Pozwalają one poznaćoficjalną wersję historii, tworzoną przez rządzących 8 . I do tego często prezentują opisrzeczywistości postulowanej, jak choćby w przypadku równouprawnienia kobiet.Mówiąc o rodzinie, w tym o obecności w niej ojca, prasa kobieca posługiwała sięrozmaitymi formami literackimi i paraliterackimi. Oficjalną linię pisma wyrażały artykuływstępne i redakcyjne, bardzo uproszczona publicystyka społeczna. Beletrystykadostarczała atrakcyjnie podanych przykładów sytuacji i zachowań modelowych,ilustrowała oraz przystępniej, bo za pomocą przykładu, tłumaczyła często zbyt skomplikowanyprzekaz publicystyczny. Bardzo chętnie wykorzystywano listy do redakcji,będące – wraz z odpowiedziami – pewną sytuacją komunikacyjną, w którejredakcja zastrzegała sobie rolę eksperta, depozytariusza wiedzy i w związku z tympełniła funkcję utrwalania porządku, potwierdzała obowiązujący system wartości.Z drugiej strony zaś czerpano z owych listów wiedzę o tym, co rzeczywiście najbardziejinteresuje czytelniczki. Listy miały walor autentyczności, balansowały na granicywypowiedzi prywatnej i publicznej, a to wzmacniało ich wiarygodność i perswazyjność9 . Poddana selekcji i odpowiednio redagowana korespondencja jest idealnymnarzędziem działań edukacyjnych i propagandowych. Pokazuje bowiem, jakw praktyce życia codziennego zwykłych ludzi funkcjonują pomysły i rozwiązanialansowane przez pismo.Nieobecność i zmiana,czyli nic już nie będzie takie jak przed wojnąNaturalnie nośne po zakończeniu wojny hasło odbudowy kraju zakładało koniecznośćodbudowy społeczeństwa, rozumianej jako odnowienie jego potencjału populacyjnego.Z jednej strony przekładało się to na propagandę pronatalistyczną, posłusznąstarym koncepcjom widzącym siłę kraju w liczebności jego obywateli. Z drugiej stronygorliwie wzywano do troski o dzieci osierocone, biedne, kładąc nacisk zwłaszcza naich rozwój fizyczny. Pisma wydawane pod auspicjami Ligi Kobiet Polskich propagowałyakcję dożywiania dzieci, opieki nad sierotami wojennymi, apelowały do kobieto rozciągnięcie uczuć macierzyńskich na wszystkich biednych i poszkodowanych.W trosce o zdrowie reprodukcyjne narodu informowały zaś o opiece medycznej należnejkobietom ciężarnym i młodym matkom.Apele milcząco zakładały omnipotencję macierzyństwa, kobiety miały być z natury7F. Adamski, 1970, Modele małżeństwa i rodziny a kultura masowa, Warszawa,: Państ. Wydaw.Naukowe, s. 148M. Foucault, 1998, Wykład z 28 stycznia 1976 r., w: M. Foucault, Trzeba bronić społeczeństwa.Wykłady z Collége de France, 1976, tłum. M. Kowalska, Warszawa: KR, s. 74.9E. Wiegand, 1975, Rubryki porad sercowych, „Teksty” 4, s.110; 122.