Męskość jako kategoria kulturowa. Praktyki męskości - Wiedza i ...

Ewa Hyży – Chrześcijański ruch Promise Keepers a kryzys męskości. Perspektywa feministyczna72Za elementy hegemonicznej męskości uważa się zazwyczaj takie cechy, jak: dążeniedo władzy i autorytetu, kompetencyjność, odwaga, agresywność, fizyczna sprawność,heteroseksualność (często w połączeniu z mizoginizmem) 19 . Ten model męskości niejest oczywiście realistycznym opisem męskich praktyk, ale normatywnym wzorem lubwyrazem aspiracji. Równocześnie określa on pozycję i rangę takich alternatywnychmęskich wzorów, jak czarni mężczyźni czy geje, a także ustanawia pozycje komplementarnejideologii „kobiecości”, zgodnie z którą kobiety widziane są jako słabe, pasywnei irracjonalne 20 . Fakt dominowania hegemonicznej męskości oznacza, że jestona postrzegana przez dużą część społeczeństwa jako naturalny i normatywnie pożądanymodel, czasem nadal uzasadniany biologicznie, chociaż od lat 80. częściej używasię wyjaśnień konstruktywistycznych (jako genderowo właściwe, oczekiwane zachowania).Posługując się terminologią Gramsciego, ruchy męskie można zakwalifikowaćjako hegemoniczne i kontrhegemoniczne. Przykładem hegemonicznego nurtu sąkonserwatywne ruchy „praw mężczyzn” dążące do przywrócenia i prawnego zabezpieczeniaswych pozycji oraz przywilejów w obliczu zagrożenia ich utraty. Ruchy „profeministyczne”natomiast są zdecydowanie kontrhegemoniczne – nie tylko protestująprzeciwko istniejącym wzorcom męskości i porządkowi społecznemu, ale posiadająrównież własne odmienne propozycje, często motywowane przez politykę włączaniagrup dotąd wykluczonych przez społeczne czy genderowe regulacje. Zgodnie ze stosowanąprzez teoretyków ruchów męskich typologią (organizacje te same identyfikująsię jako „ruchy” oraz są tak określane przez media), możemy też mówić o ruchach neokonserwatywnychi o postępowych ruchach profeministycznych. A stosując jeszcze bardziejszczegółowy podział, wśród ruchów neokonserwatywnych wyróżnić można ruchy„praw mężczyzn” i ruchy „rozwoju duchowego” (ich programy różnią się hierarchią wartościoraz celów uważanych przez współczesnych mężczyzn za najistotniejsze) 21 . Zdominowanetreściami religijnymi ruchy rozwoju duchowego zawierają, mimo oficjalnychsprzeciwów przywódców, wyraźne treści polityczne. W swej drugiej książce(po słynnej Mistyce Kobiecości z 1963 roku): The Second Stage z 1981 roku, BettyFriedman, w nawiązaniu do ruchów męskich, pisze o nich jako o „cichym ruchu” [thequiet movement]. Określenie to okazuje się jednak niezbyt adekwatne, jeśli weźmie siępod uwagę militarystyczny i polityczny charakter niektórych z nich. Zwłaszcza trudnotak nazwać ruchy, które zaczęły pojawiać się w latach 80. i 90.Większość męskich ruchów rozpoczęła swą działalność w USA (potem rozpowszechniłysię w innych krajach). Istnieją też ruchy specyficzne dla danego kraju, np.Ruch Białej Wstążki [White Ribbon] w Kanadzie. Amerykańska ideologia i strategiawydają się jednak wpływać na większość, jeśli nie na wszystkie, ruchy tego rodzaju.Istnieje wprawdzie kilka samodzielnych ruchów męskich w Europie, ale są one liczebniemałe i teoretycznie nieznaczące w porównaniu do amerykańskich (oraz kanadyjskich).W sferze organizacyjnej większość ruchów funkcjonuje zarówno w ramachoficjalnych instytucji zatrudniających opłacanych pracowników i ochotników, jak również19Connell, R.W., Gender & Power: Society, the Person and Sexual Politics. California: StanfordUniv. Press, 1987.20Tamże.21Flood, M., Men’s Movements, „Community Quarterly”, 1998. No. 46, June, pp. 62-71, Wiliamson,T., The, History of the Men’s Movement 185/1997,www.amzoncastle.com/feminism/menhist.