Męskość jako kategoria kulturowa. Praktyki męskości - Wiedza i ...

Słowo Wstępne7i kobietami. Ale to nie o nich jest zbiór niniejszych tekstów. Bohaterami tych ostatnichsą zwyczajni mężczyźni, ich codzienne bolączki i zmagania z coraz bardziej zróżnicowanymświatem pełnym sprzeczności i paradoksów – także w obrębie samej męskości.Wskażmy na kilka z nich, aby lepiej uwypuklić kontekst, w którym przyszło żyćprawie połowie ludzkości.Już od pewnego czasu wymaga się od mężczyzn (i to nie tylko feministki wysuwajątego typu żądania) większego zaangażowania w sprawy domu, wychowywaniadzieci czy troski o środowisko naturalne. Twierdzi się, że mężczyźni niemuszą już robić kariery, rywalizować czy zmieniać świata, a nade wszystko że pracanie musi stanowić sensu ich życia (oczywiście chodzi o pracę poza domem). Tymczasemświat zachodni znalazł się w przededniu olbrzymiego kryzysu demograficznego,który będzie tylko narastał. Rządy poszczególnych krajów redukują wydatkisocjalne, wydłużają okres pracy (już niemal do siedemdziesiątego roku życia),zabiegają o emigrantów z tzw. krajów Trzeciego Świata. I jak to się ma do postulatówpróbujących zmienić hierarchię męskich celów i wartości, skoro już wkrótce(i to nie tylko w Polsce) będzie się liczyła każda para rąk zdolna do pracy? Ekonomiścibiją na alarm. Domagają się zwiększenia dzietności. Mężczyźni otrzymująsprzeczne sygnały, czują się zdezorientowani.Idźmy dalej. Świat zachodni stanął w obliczu nowych potęg – i to nie tylko polityczno--militarnych, lecz także kulturowych – rzucających wyzwanie Unii Europejskiej i AmerycePółnocnej. Są to demograficznie prężne cywilizacje, ekspansywne i podważające dotychczasowyład zbudowany w oparciu o wartości kultury zachodniej. Mamy tu na myśli: Chiny,Indie, Brazylię. Europejczycy zajęci są jednak własnymi sprawami. Dotychczasową energięzachodnich mężczyzn kieruje się ku polityce łagodności, miękkości czy troski, tak bardzo lansowanejprzez większość unijnych polityków, filozofów, socjaldemokratycznych ideologóworaz organizacje feministyczne. Tymczasem coraz częściej słyszy się głosy, że podobnedziałania mogą prowadzić do dalszego osłabiania Zachodu i stopniowej marginalizacji naszejczęści świata. Stąd apele, aby współcześni, nieco zniewieściali zachodni mężczyźni, na nowozainteresowali się tym, co się dzieje na naszej Planecie i włączyli się aktywnie w globalną rywalizację.Tym samym mężczyźni znowu czują się niepewnie. Nie wiedzą, jak postępować.Następna kwestia. Od nowoczesnego mężczyzny wymaga się dbania o ciało i rozwijaniakobiecego wymiaru własnej osobowości. Z drugiej jednak strony życie współczesnychspołeczeństw przenosi się coraz bardziej do sieci. Organizm fizyczny jestzastępowany przez organizm wirtualny! Upiększać dalej swe ciało czy rozwijać sweAwatary – oto kolejny męski dylemat.I w końcu sprawa podziału na płcie. Ideolodzy lewicy przekonują nas (nie tylkomężczyzn), że wszyscy jesteśmy tacy sami, że równość oznacza brak różnic. Z drugiejstrony słyszymy głosy, że różnica jest wartością samą w sobie i powinniśmy pielęgnowaćróżnice. Oznacza to, że zasada podziału na płcie oraz idea odrębnychmęskich tożsamości wcale się nie zdezaktualizowały. Mężczyźni są więc w kłopocie:być „ślepymi” na płeć czy zachować i rozwijać męską tożsamość?Najwyraźniej niełatwo być mężczyzną we współczesnym świecie. Przekonująnas o tym i dokumentują owo zjawisko teksty zamieszczone w niniejszym zbiorze.Ukazują one różne aspekty życia mężczyzn realizujące się praktykach kulturowychposzczególnych dwudziestowiecznych społeczności.