Męskość jako kategoria kulturowa. Praktyki męskości - Wiedza i ...

Urszula Kluczyńska – Sport jako obszar konstruowania tożsamości mężczyzn. Znaczena wpisane...98wartościach, czyniąc ze sportu uosobienie męskiej roli 75 . Sport stanowi zatem praktykęw dużym stopniu kształtującą tożsamość mężczyzny i jego społeczną pozycję– definiuje bowiem męską hegemonię 76 , stając się „jednym z centralnych obszarówspołecznej produkcji męskości” 77 . Wraz z upowszechnieniem wzorca Nowego Faceta78 ponownie podkreślono wagę sportu w życiu mężczyzny. „Świat sportu jest istotnąkulturową areną, która częściowo służy do socjalizacji chłopców i młodychmężczyzn w wartości takie jak hierarchiczność, rywalizacja, agresja.” 79 Sport został zaakceptowanyjako męska praktyka 80 . Definiując społeczne relacje, podkreślił wagęwspółzawodnictwa i hierarchii wśród mężczyzn, wykluczając jednocześnie kobiety 81oraz homoseksualistów 82 . W taki sposób określa się sport, patrząc nań z dominującej– i traktowanej jako słuszna – perspektywy.Należy się jednak zastanowić, czy wszyscy mężczyźni w ten sam sposób, zgodniez założonymi znaczeniami, interpretują i wykorzystują sport. Warto zaznaczyć, iżwspółcześnie zmienia się model socjalizacji tak dziewcząt, jak chłopców i coraz więcejaktywności przekracza podziały ustalone ze względu na płeć. Coraz więcej sportówtrenowanych jest przez dziewczęta i być może założenia męskości dominującejnie są już główną informacją płynącą z tej praktyki kulturowej. Coraz częściej takżepodważa się tłumaczenie aktywności sportowej chłopców poprzez jej rzekomą naturalność– jak zaznaczyłam już wcześniej: nie ma nic naturalnego w owej czynności,lecz stanowi ona społeczną praktykę. Podkreślanie naturalności sportu jest ostatecznąpróbą odwoływania się do biologicznych różnic i esencjonalnego podejścia do kategoriipłci, te zaś utraciły już swą niepodważalność. Także agresja i przemoc nie sąjednoznacznie rzutowane na życie sportowca. Co prawda sport sankcjonuje owepostawy jako element poszczególnych sportowych aktywności, lecz nie przyzwala naprzeniesienie ich w codzienne życie. Warto także dostrzec, iż rywalizacja, określonajako immanentna cecha sportu, nie musi być realizowana przez wszystkich zawodników,nawet tych bardzo dobrych. Nie wszystkie osoby osiągające doskonałe sportowewyniki muszą zgadzać się na rywalizację – mogą się z niej wycofać. Oczywiście tymsposobem zaprzeczają w pewien sposób założeniom sportu, lecz na tym właśnie po-75Por. Kari Fasting, Mari-Kristin Sisjord. 1985. Gender Roles and Barriers to Participation in Sports.„Sociology of Sport Journal” 2, s. 345.76Ian Burgess, Allan Edwards, James Skinner, op. cit., s. 200.77David Whitson, 1990, Sport in the social construction of masculinity, [w:] Michael A. Messner, DonaldF. Sabo (red.) Sport, Men, and the Gender Order: Critical Feminist Perspectives, Champaign: HumanKinetics, s. 19.78Sport w odniesieniu do Nowego Faceta definiowany jest w wąski sposób – chodzi tu o piłkę nożną,koszykówkę, żużel czy inne dyscypliny, które umożliwiają celebrowanie męskości, agresji, sek-sizmu,wywyższania, homofobi i pochwały przemocy. Zob. Belinda Wheaton, op. cit. W dużym stopniu tożsamośćNowego Faceta kształtowana jest również przez futbol. Zob. Rosakind Gill, 2003. Power and theproduction of subject: a genealogy of the New Men and the New Lad, [w:] Bethan Benwell (red.) Masculinityand Men’s Lifestyle Magazines, Oxford: Blackwell Publishing, s. 52.79Michael A. Messner, 1987, op. cit., s. 66.80Michael A. Messner, 1988, op. cit., s. 109.81Robert W. Connell, 1995, s. 54.; M. Messner, 1987, op. cit., s. 65-66.82Robert W. Connell, 1990, An iron man: the body and some contradiction of hegemonic masculinity,[w:] Michael A. Messner, Donald F. Sabo (red.) Sport, Men, and the Gender Order: Critical FeministPerspectives, Champaign: Human Kinetics, s. 83-94.; Donald Sabo, Sue Curry Jansen, op. cit., s. 177.