Męskość jako kategoria kulturowa. Praktyki męskości - Wiedza i ...

Magdalena Dąbrowska – Męskość w okresie transformacji: zmiana ekonomiczno-społeczna...27Tradycyjny model męskości pojawiający się w dyskursie politycznym silnie łączysię z nacjonalizmem. Podstawą dla dyskursu nacjonalistycznego stanowi rodzinaz tradycyjnym podziałem ról płciowych. Rozkład zadań w sferze prywatnej przekładasię na urządzenie sfery publicznej oraz męski model obywatelstwa. Męskośćzestawiona została z tradycjami narodowymi, militaryzmem, walką i obroną przedzagrożeniem. Etyczną postawę mężczyzn połączono z wymogiem obrony najbardziejpotrzebujących – w ramie nazwanej „obrońcą”. Związki pomiędzy męskościąa władzą przedstawimy w ramie „obywatel”. Obok tak tworzonych ram męskościpojawiły się głosy usprawiedliwiające przemoc seksualną wobec kobiet. Zachowaniate także zostały wpisane w kulturowo akceptowane sposoby wyrażaniamęskości. Wzajemne powiązania męskości i seksualności obejmują wiele sfer życia.Nie tworzą jednej ramy identyfikacji, ale raczej zespół praktyk uzupełniających wizerunekmężczyzny. Różne aspekty relacji pomiędzy męskością i seksualnością poruszaneprzez dyskurs polityczny naszkicujemy w ramie „seksualność”. Usprawiedliwionąmęską przemoc, ekonomiczną dominację oraz władzę w rodzinie możnauznać za elementy składowe tradycyjnego wzorca męskości. Debaty dotyczące statusukobiet i mężczyzn częściowo modyfikują kulturowe ramy, próbując propagować„nowy kontrakt płci”. Wraz z kobiecą emancypacją, żądaniami równych prawi możliwości, pojawiają się wzorce męskości akcentujące mniej hierarchiczne relacjepomiędzy płciami. Widoczne są próby zachwiania męskiej dominacji w sferzepublicznej, jak również starania o szersze włączenie mężczyzn w nieodpłatne oraztradycyjnie wykonywane przez kobiety prace opiekuńcze i domowe. W debatachna temat równego statusu kobiet i mężczyzn obecne są próby modernizacji wzorcamęskości i stworzenia ram alternatywnych. Pojawia się rama „ojca”, która przynajmniejczęściowo modyfikuje sposób definiowania męskiej roli społecznej i rodzinnej.W modelu tym mężczyzna celowo odrzuca swoją dominującą pozycjęi stara się budować partnerskie, oparte na równości i szacunku, relacje z kobietami.Rama ta reprezentuje próbę przemiany tradycyjnego wzorca męskości i jest pomostempomiędzy patriarchalnym rozumieniem pozycji ojca w rodzinie a bardziejegalitarnymi relacjami między płciami.Żywiciel rodzinyCzy ekonomiczna dominacja jest jednym z wyznaczników męskości? Według danychz 1995 roku w krajach kapitalistycznych średnie dochody mężczyzn są przeciętniedwukrotnie wyższe niż dochody kobiet. Mężczyźni posiadają większość majątków jakobezpośredni właściciele, posiadacze wielkich korporacji oraz jako kadra zarządzająca kapitałem.Ponad 90 proc. amerykańskich fortun jest w rękach mężczyzn. 4 Można się spierać,czy władza ekonomiczna stanowi przyczynę czy efekt społecznej dominacji mężczyzn.Jednak pewne jest, że męskość i sukces ekonomiczny są powiązane i tworzą jednąz kulturowych ram. Związek pomiędzy męskością a dominacją ekonomiczną silnie zaznaczasię w polskiej kulturze oraz znajduje odbicie w dyskursie politycznym.4R. W. Connell, Masculinities...