DIAGNOZA SPOŁECZNA 2015

Diagnoza Społeczna 2015 8
Spis treści
1. WSTĘP JANUSZ CZAPIŃSKI, TOMASZ PANEK ..................................................................................................... 13
1.1. CEL I OGÓLNE ZAŁOŻENIA PROJEKTU .......................................................................................................................... 13
1.2. PROBLEMATYKA BADANIA ....................................................................................................................................... 14
Literatura ........................................................................................................................................................................... 15
2. GŁÓWNE WYNIKI I WNIOSKI ............................................................................................................................ 16
3. METODA BADANIA TOMASZ PANEK, JANUSZ CZAPIŃSKI, IRENA E. KOTOWSKA ............................................... 25
3.1. SCHEMAT, PROCEDURA I PRZEBIEG BADANIA ............................................................................................................... 25
3.2. SCHEMAT DOBORU PRÓBY DO BADANIA I ZASADY JEJ WAŻENIA ....................................................................................... 25
3.2.1. Zasady zdefiniowania próby panelowej .................................................................................................... 27
3.2.2. Systemy ważenia próby............................................................................................................................. 27
3.2.2.1. Przesłanki stosowania wag w badaniach panelowych .......................................................................................... 27
3.2.2.2. Wagi przekrojowe................................................................................................................................................. 27
3.2.2.3. Wagi longitudinalne ............................................................................................................................................. 28
3.3. PODSTAWOWE POJĘCIA I KLASYFIKACJE ...................................................................................................................... 29
3.4. CHARAKTERYSTYKA PRÓBY WEDŁUG GŁÓWNYCH KLASYFIKACJI ........................................................................................ 31
3.4.1. Charakterystyka próby gospodarstw domowych ...................................................................................... 31
3.4.2. Charakterystyka próby członków gospodarstw domowych ...................................................................... 32
Literatura ........................................................................................................................................................................... 35
4. WARUNKI ŻYCIA GOSPODARSTW DOMOWYCH ............................................................................................... 36
4.1. DOCHODY I SPOSÓB GOSPODAROWANIA DOCHODAMI TOMASZ PANEK, JANUSZ CZAPIŃSKI ................................................. 36
4.1.1. Wysokość i zróżnicowanie dochodów gospodarstw domowych oraz nierówności dochodowe ............... 36
4.1.2. Strategie radzenia sobie w trudnej sytuacji finansowej ............................................................................ 42
4.1.3. Zmiana strategii radzenia sobie w dłuższym okresie ................................................................................ 45
4.1.4. Pomoc społeczna ....................................................................................................................................... 47
Literatura ........................................................................................................................................................................... 50
4.2. WYŻYWIENIE TOMASZ PANEK, JANUSZ CZAPIŃSKI ...................................................................................................... 51
4.2.1. Sytuacja w 2015 r. i jej zmiana w ostatnich czterech latach ..................................................................... 51
4.2.2. Zmiana w zaspokojeniu potrzeb żywnościowych w latach 2000-2015 ..................................................... 52
4.3. ZASOBNOŚĆ MATERIALNA TOMASZ PANEK, PIOTR BIAŁOWOLSKI, IRENA E. KOTOWSKA, JANUSZ CZAPIŃSKI, JUSTYNA PYTKOWSKA,
KATARZYNA PAWLAK, TADEUSZ SZUMLICZ ........................................................................................................................ 54
4.3.1. Sytuacja w 2015 r. i jej zmiana w ostatnich czterech latach ..................................................................... 54
4.3.1.1. Dobra trwałego użytku ......................................................................................................................................... 54
4.3.1.2. Oszczędności ........................................................................................................................................................ 56
4.3.1.3. Zadłużenie ............................................................................................................................................................ 59
4.3.2. Zmiana zasobności materialnej w latach 2000-2015 ................................................................................ 61
4.3.2.1. Dobra trwałego użytku ......................................................................................................................................... 61
4.3.2.2. Oszczędności ........................................................................................................................................................ 63
4.3.2.3. Zadłużenie ............................................................................................................................................................ 65
4.3.3. Determinanty i sposób korzystania przez gospodarstwa domowe z rynku finansowego ......................... 67
4.3.3.1. Czynniki wpływające na posiadanie oszczędności i zobowiązań .......................................................................... 67
4.3.3.2. Struktura oszczędności polskich gospodarstw domowych według celów i form oszczędzania ............................ 70
4.3.3.3. Struktura zobowiązań i spłat polskich gospodarstw domowych według źródła pochodzenia i celu .................... 72
4.3.3.4. Podsumowanie ..................................................................................................................................................... 74
4.3.4 Zdrowie finansowe gospodarstw domowych w Polsce .............................................................................. 75
4.3.4.1 Koncepcja zdrowia finansowego ........................................................................................................................... 75
4.3.4.2 Metoda pomiaru i oceny zdrowia finansowego gospodarstw .............................................................................. 75
4.3.4.3. Wyniki oceny zdrowia finansowego gospodarstw domowych ............................................................................ 76
4.3.4.3 Podsumowanie ..................................................................................................................................................... 81
4.3.5. Stosunek do instytucji finansowych .......................................................................................................... 81
4.3.5.1. Stosunek do instytucji finansowych w latach 2003-2007 ..................................................................................... 82
4.3.5.2. Stosunek do instytucji finansowych w latach 2007-2015 ..................................................................................... 82
Literatura ........................................................................................................................................................................... 88
4.4. WARUNKI MIESZKANIOWE TOMASZ PANEK, JANUSZ CZAPIŃSKI ..................................................................................... 90
4.4.1. Sytuacja w 2015 r. i jej zmiana w ostatnich czterech latach ..................................................................... 90
4.4.2. Zmiana warunków mieszkaniowych w latach 2000-2015 ........................................................................ 94
4.5. EDUKACJA IZABELA GRABOWSKA, IRENA E. KOTOWSKA, TOMASZ PANEK ........................................................................ 96
4.5.1. Status edukacyjny członków gospodarstw domowych ............................................................................. 96