DIAGNOZA SPOŁECZNA 2015

Proc.
Diagnoza Społeczna 2015 76
I - bieżące zarządzanie budżetem gospodarstwa domowego:
wielkość nadwyżki dochodu nad minimalnymi wydatkami na osobę wyrażona jako odsetek miesięcznego
dochodu na osobę ([HL1]-[HL4])/[HL1]
terminowość w regulowaniu rachunków za czynsz, media, rat kredytów [HG6_1 do HG6_4]
sposób gospodarowania dochodem [HL5]
II - przygotowanie na niespodziewane wydatki:
oszczędności w wysokości co najmniej 6-miesięcznych dochodów [HF7]
wartość rat kredytów w stosunku do dochodu [HF15]
ubezpieczenie miejsca zamieszkania [HG3]
ubezpieczenie grupowe lub prywatne na życie głowy rodziny [HP108]
II - długoterminowa perspektywa:
oszczędzanie na starość [HF8]
wartość oszczędności powyżej trzy-letnich dochodów [HF7].
Wartości każdej z zaproponowanych zmiennych znormalizowano tak, aby przyjmowały jedną z pięciu wartości
z przedziału 0-100 (0, 25, 50, 75 lub 100). Odpowiednie wartości ustalono arbitralnie, na przykład w przypadku
wielkości nadwyżki dochodu nad wydatkami uznano, że wartość 0 będzie oznaczać brak nadwyżki, wartość 100 będzie
oznaczać nadwyżkę w wysokości 30 proc. lub więcej, a pozostałe wartości będą oznaczać nadwyżki pomiędzy 1
a 29 proc. dochodu.
Indeks zdrowia finansowego (IZF) obliczono jako średnią arytmetyczną z wartości powyższych zmiennych. Jego
wartości dla każdego gospodarstwa domowego interpretowane są jako liczba punktów, które może ono uzyskać. Maksymalna
liczba punktów wynosi 100. Za bieżące zarządzanie budżetem domowym można otrzymać do 33 punktów,
jeżeli gospodarstwo domowe posiada nadwyżki dochodu przekraczające 30 proc. dochodu, bez opóźnień opłaca rachunki
i raty kredytów oraz deklaruje, że starcza dochodu na wszystko. Za przygotowanie na niespodziewane wydatki
gospodarstwo otrzymywało maksymalnie 44 punkty, jeżeli oszczędności przekraczały wartość sześciomiesięcznych
dochodów, łączne raty kredytów nie przekraczały 40 proc. dochodów, dom/mieszkanie było ubezpieczone oraz głowa
rodziny posiadała ubezpieczenie na życie. Długoterminowa perspektywa oceniana była na maksymalnie 22 punktów
uzyskanych, jeżeli gospodarstwo domowe oszczędzało na starość i wartość tych oszczędności przekraczała wartość
trzyletnich dochodów.
4.3.4.3. Wyniki oceny zdrowia finansowego gospodarstw domowych
Średnia wartość indeksu zdrowia finansowego (IZF) gospodarstw domowych w 2015 roku wyniosła 52,6 punktów
z odchyleniem standardowym wynoszącym 16,02. Jest to niski poziom zdrowia finansowego oznaczający, że
gospodarstwa średnio spełniają tylko połowę warunków właściwych dla pełnego zdrowia finansowego. Największa
liczba gospodarstw domowych (79 proc.) znalazła się w przedziale 40 - 70 punktów (Wykres 4.3.17). Zaledwie 2
proc. gospodarstw domowych znalazło się w dwóch najniższych decylach. Niestety również niewielka liczba gospodarstw
domowych zakwalifikowała się do dwóch najwyższych decyli (5 proc.). Połowa gospodarstw domowych osiągnęła
tylko nieco powyżej 50 punktów (mediana 52.8 punktów), co tak jak w przypadku średniej wskazuje na raczej
słabą kondycję finansową gospodarstw .
30
25
20
15
10
5
0
24
19
20
16
9
6
5
2
0
0
10 20 30 40 50 60 70 80 90 100
Indeks zdrowia finansowego
Wykres 4.3.17. Rozkład wartości indeksu zdrowia finansowego (IZF)
© Rada Monitoringu Społecznego