DIAGNOZA SPOŁECZNA 2015

Diagnoza Społeczna 2015 160
większą pomoc członków rodziny w obowiązkach domowych czy możliwość uzyskania opieki nad dziećmi lub chorymi
jednoznacznie dominują kobiety z młodszych i starszych grup wieku. Kobiety młodsze opiekują się dziećmi i je
wychowują, starsze natomiast opiekują się osobami starszymi czy wnukami. Wśród osób, które wskazały, że do pracy
skłoniłaby je możliwość zachowania świadczeń społecznych, około połowa to osoby w wieku powyżej 55 lat, a
wskaźnik ten wzrósł w okresie 2007-2011, aby w latach 2011-2013 nieznacznie zmaleć, i powrócić do poziomu z lat
2007-2011. Dla tych osób możliwość łączenia pracy z pobieraniem emerytury byłaby czynnikiem aktywizującym.
Warunki podjęcia pracy lub wydłużenia okresu pobytu na rynku pracy były także przedmiotem badania: ”Przejście
z pracy na emeryturę”, przeprowadzonego w 2006 r. i 2012 r. jako moduł dodatkowy Badania Aktywności Ekonomicznej
Ludności (GUS 2007 i 2013b). W badaniu tym katalog warunków podjęcia lub wydłużenia okresu pracy
był ograniczony i zawierał jedynie trzy elementy: możliwość elastycznego czasu pracy, możliwość podnoszenia kwalifikacji
zawodowych oraz poprawa warunków bezpieczeństwa i higieny pracy. W odróżnieniu do Diagnozy analizie
poddane były zarówno osoby pracujące, jak i niepracujące w wieku 50-69 lat. Wyniki tych analiz także wskazują na
bierną postawę osób niepracujących w starszych grupach wieku produkcyjnego.
4.9.4.5. Aktywność edukacyjna osób dorosłych a dynamika rynku pracy
Znaczenie dokształcania się dla statusu na rynku pracy potwierdziły analizy przepływów na rynku pracy pomiędzy
trzema stanami: pracujący, bezrobotni oraz bierni zawodowo, które przeprowadzone zostały na podstawie panelowej
bazy danych. W Diagnozie Społecznej 2005 dokonano analizy przepływów pomiędzy rokiem 2003 a 2005 dla
osób, które skorzystały w 2003 r. z usług edukacyjnych, zarówno w trybie dziennym, zaocznym i eksternistycznym,
jak i w formie kursów doszkalających w porównaniu z pozostałą częścią populacji, która nie korzystała z tego typu
usług. W analizie przepływów na podstawie danych z edycji Diagnozy Społecznej 2007, 2009, 2011,2013 i 2015
posłużono się inną miarą aktywności edukacyjnej, która została wprowadzona dopiero w kwestionariuszu w 2007
roku tj. uczestnictwem w jakiejkolwiek aktywności zawiązanej z podnoszeniem swoich kwalifikacji zawodowych czy
innych umiejętności w ciągu ostatnich 2 lat. Rozpatrujemy jedynie osoby w wieku 25-39 lat ze względu na fakt, że
aktywność edukacyjna po 39 roku życia znacznie spada i dotyczy marginalnej części populacji. Ta część opracowania
zawiera dwa rodzaje analiz. Pierwszy z nich dotyczy analiz tablic przepływów między stanami, drugi zaś to analiza
modelowa determinant przepływów między stanami na rynku pracy, które poprawiają sytuację analizowanej grupy.
W ramach analizy modelowej w szczególności analizie poddany był wpływ doskonalenia zawodowego.
W poniższych tabelach (tabele 4.9.23, 4.9.24, 4.9.25) przedstawiono dane dla pięciu okresów: 2005-2007, 2007-
2009, 2007-2009, 2011-2013 oraz 2013-2015, jednak szczegółowy opis dotyczy głównie ostatniego okresu, dla wcześniejszych
edycji Diagnozy Społecznej znajduje się on w poprzednich opracowaniach.
Wśród osób w wieku 25-39 lat, które w latach 2013-2015 podnosiły swoje kwalifikacje, rozpatrywanych według
statusu na rynku pracy w 2013 r. około 73,7 proc. stanowili pracujący, 18,3 proc. bierni zawodowo, a około 8 proc.
bezrobotni (tabela 4.9.23). Dwa lata później w tej grupie było więcej pracujących (około 85,9 proc.) i mniej biernych
zawodowo (około 5 proc.). Udział bezrobotnych spadł do około 5 proc. Struktura osób, które nie zdecydowały się na
podnoszenie swoich kwalifikacji w tym czasie, rozpatrywanych według statusu zatrudnienia w 2013 r. jest zbliżona
do osób podnoszących swoje kwalifikacje - pracujący stanowili około 75,8 proc., bezrobotni - około 9,4 proc., a bierni
zawodowo - około 14,7 proc. W 2015 r. także w tej grupie zwiększył się udział pracujących (do 82,8 proc.), choć
nieznacznie słabiej niż w grupie aktywnych edukacyjnie, zmniejszył się zaś udział biernych zawodowo (do 11 proc.),
choć w dużo mniejszym stopniu niż dla osób dokształcających się, spadkowi uległ także udział bezrobotnych (do 6,3
proc.) – porównywalnie jak wśród aktywnych edukacyjnie.
Poprawa struktury obu porównywanych grup osób według statusu na rynku pracy polegała na wzroście udziału
osób pracujących, silniejszym dla osób podnoszącym swe kwalifikacje, przy równoczesnym spadku udziału osób
biernych zawodowo, także znacznie wyraźniejszym dla osób aktywnych edukacyjnie. Zmiany te wynikają z większej
szansy przejścia do grupy pracujących, zarówno ze stanu bierności, jak i bezrobocia dla osób aktywnych edukacyjnie.
Natomiast zmiany udziału bezrobotnych w obu grupach nie były już tak wyraźne.
Zmiany te są zbieżne z wynikami poprzedniej rundy badania, choć obecnie są wyraźniejsze. Różnica dotyczy
bezrobotnych dokształcających się, których udział w obecnie analizowanym okresie spada, a w latach 2011-2013
nieznacznie wzrósł głównie za sprawą napływu do tego stanu osób wcześniej biernych zawodowo. Wyniki te natomiast
nieco różnią się od zaobserwowanych we wcześniejszych okresach. Poprawa sytuacji na rynku pracy osób
dokształcających się w latach 2005-2007 oraz 2007-2009 polegała na wzroście udziału osób pracujących przy spadku
udziału biernych zawodowo i względnie stabilnym udziale osób bezrobotnych. Dla osób niedokształcających się w
latach 2005-2007 zmiana polegała na zwiększeniu się udziału osób pracujących przy znacznym spadku bezrobotnych
i względnie stałym udziale osób biernych zawodowo, zaś w latach 2007-2009 zmiana była podobna do zaobserwowanej
w ostatnim okresie – więcej było pracujących i mniej biernych, lecz udział bezrobotnych był stabilny.
© Rada Monitoringu Społecznego