DIAGNOZA SPOŁECZNA 2015

Diagnoza społeczna 2015 323
aktywnych organizacyjnie) i koła zainteresowań (13,6 proc.). Do aktywności w związkach zawodowych przyznaje
się 12,1 proc. aktywnych organizacyjnie, co stanowi 1 proc. wszystkich obywateli w wieku powyżej 15 lat. Zdecydowanie
bardziej uzwiązkowiony jest sektor publiczny (4,9 pros pracowników działa w związkach zawodowych) niż
prywatny (0,7 proc. pracowników, czyli niewiele większy odsetek niż wśród emerytów – 0,6 proc.).
Wyższym stopniem uczestnictwa w społeczeństwie obywatelskim jest pełnienie funkcji w organizacjach. 45,4
proc. badanych, którzy zadeklarowali przynależność do organizacji, stwierdziło, że „pełnili jakieś funkcje w takich
organizacjach”. Oznacza to, że (tylko) 6,1 proc. Polaków pełniło lub pełni obecnie jakieś funkcje z wyboru. Jest to
dla nich doświadczenie podwójnie istotne: bycia wybranym i udziału w kierowaniu organizacją – pozostałe 94 proc.
jest pozbawionych takiego doświadczenia i umiejętności, które ono kształtuje.
Ekologowie
Władze samorządowe
Partie polityczne
Organizacje upowszechniające wiedzę
Komitet mieszkańców
Organizacje zawodowe, branżowe
Organizacja pomagające
Komitety rodzicielskie
Organizacje towarzyskie
Związki zawodowe
Koła zainteresowań
Kluby sportowe
Organizacje religijne
Inne organizacje
2,9
3,1
2,7
4,1
3,2
4,2
4,9
4,8
6,7
6
6,5
6
7,8
7,2
8,1
8,3
9,5
9,5
11,7
12,1
13,7
13,6
15,3
13,8
2013
2015
23,9
24,5
24,6
24,7
Wykres 6.2.2. Procent aktywnie działających w różnych rodzajach organizacji wśród osób należących do jakiejś organizacji
W stosunku do 2011 r. nastąpił 1-punktowy spadek odsetka zrzeszania się, ale brak podstaw do interpretacji tego
spadku (tabela 6.2.4). Na przestrzeni dwunastu obserwowanych lat (2003-2015) nie rysuje się ani systematyczny
wzrost ani systematyczny spadek zainteresowania organizacjami obywatelskimi, wskaźnik zrzeszania się zmienia się
nieregularnie w przedziale 12,1-15,1 proc. (tabela 6.2.4). Społeczeństwo obywatelskie w Polsce, rozumiane jako działanie
w organizacjach dobrowolnych, nie rozwija się, nie wciąga w swoje sieci i struktury coraz większej liczby ludzi.
Podobnie z pełnieniem funkcji w organizacjach, w okresie 2003-2015 odsetek pełniących funkcje wśród ogółu zmieniał
się nieregularnie granicach 4,8-6,8 proc.
Tabela 6.2.4. Procent osób zrzeszonych i pełniących funkcje w organizacjach oraz osób włączających się w działania
na rzecz społeczności w latach 2003, 2005, 200, 2009, 2011, 2013 i 2015 wśród badanych w wieku 18 i więcej lat
2003
N=9380
2005
N=8539
2007
N=12747
2009
N=25568
2011
N=25580
2013
N=26170
2015
N=21747
Członkowie organizacji 12,2 12,1 15,1 13,2 14,8 13,7 13,4
Pełniący funkcje wśród
zrzeszonych
45,1 55,7 41,4 37,9 32,2 46,0 45,1
Pełniący funkcje wśród
ogółu
5,3 6,8 6,3 5,0 4,8 6,3 5,9
Włączający się w działania
na rzecz społeczności
12,9 13,6 14,1 15,6 15,6 15,2 15,4
Zrzeszanie się jest społecznie zróżnicowane, a różnice między grupami biorą się z niejednakowej oferty organizacyjnej
skierowanej do poszczególnych grup oraz z ich niejednakowej gotowości do wstępowania do organizacji
(tabela 6.2.5). Odsetek zrzeszonych jest nieco większy wśród mężczyzn niż wśród kobiet, najniższy jest w grupie
wieku do 34 lat a największy w grupie 45-59 lat, wzrasta wraz z wielkością miejsca zamieszkania – od 12 proc. na
© Rada Monitoringu Społecznego
0 5 10 15 20 25 30