DIAGNOZA SPOŁECZNA 2015

Diagnoza Społeczna 2015 90
4.4. Warunki mieszkaniowe
Tomasz Panek, Janusz Czapiński
4.4.1. Sytuacja w 2015 r. i jej zmiana w ostatnich czterech latach
3,3 proc. badanych gospodarstw domowych nie zamieszkiwało w marcu/czerwcu 2015 r. samodzielnie. Odsetek
ten spadł w okresie marzec 2011-marzec/czerwiec 2015 26 , o prawie 1 punkt procentowy. Natomiast w ostatnich dwóch
latach nie zmienił się w sposób istotny.
Najczęściej gospodarstwa niezamieszkujące samodzielnie występowały w grupie gospodarstw domowych rolników
oraz pracowników (odpowiednio około 5,4 proc. i około 3,8 proc. gospodarstw). W latach 2011-2015 we wszystkich
grupach społeczno-ekonomicznych, oprócz gospodarstw domowych pracujących na własny rachunek, nastąpił
spadek odsetka gospodarstw domowych nie zamieszkujących samodzielnie.
Brak samodzielności mieszkań w przekroju typu gospodarstwa najczęściej charakteryzował gospodarstwa nierodzinne
jednoosobowe oraz gospodarstwa wielorodzinne. W grupach tych było około 4,5 proc. takich gospodarstw. W
marcu/czerwcu 2015 r. w stosunku do marca 2013 r. nastąpił nieznaczny spadek częstotliwości niesamodzielnego
zamieszkiwania we wszystkich grupach gospodarstw domowych wyróżnionych ze względu na typ gospodarstwa poza
gospodarstwami małżeństw wielodzietnych.
W grupie gospodarstw domowych bez bezrobotnych ponad 3,4 proc. z nich nie zamieszkiwało samodzielnie w
2015 r., podczas gdy 2,3 proc. w grupie gospodarstw domowych z bezrobotnymi. W ostatnich czterech latach znacząco
zmiany odsetka gospodarstw domowych, zarówno w grupie gospodarstw bez bezrobotnych jak i z bezrobotnymi,
zamieszkujących niesamodzielnie nie były znaczące (mniejsze niż 1 punkt procentowy).
Gospodarstwa nie zamieszkujące samodzielnie spotkać można było najczęściej w największych miastach, z powyżej
500 tys. mieszkańców (około 4,8 proc. gospodarstw domowych z tych miast nie zamieszkiwało samodzielnie).
Województwem o największym odsetku gospodarstw domowych nie zamieszkujących samodzielnie było lubelskie
(prawie 6 proc. gospodarstw nie zamieszkiwało samodzielnie). Znaczący spadek odsetka gospodarstw domowych nie
zamieszkujących samodzielnie obserwujemy w czterech ostatnich latach wyłącznie w gospodarstwach domowych
zamieszkujących na wsi oraz w średniej wielkości miastach o liczbie mieszkańców 100-200 tys. (o ponad 1 punkt
procentowy). Województwami, w których obserwujemy najbardziej znaczący wzrost samodzielności zamieszkiwania
w okresie marzec 2011-marzec/czerwiec 2015 były województwa zachodniopomorskie i opolskie (po ponad 5 punktów
procentowych).
Średnia powierzchnia użytkowa mieszkania na 1 osobę w badanych gospodarstwach wynosiła w marcu/czerwcu
2015 r. ponad 34m2. W stosunku do sytuacji z marca 2011 r. zwiększyła się ona o prawie 2m2.
Największe zagęszczenie mieszkań charakteryzowało w marcu/czerwcu 2015 r. gospodarstwa domowe pracowników
(około 29m2 na osobę). W latach 2011-2015 obserwujemy wzrost tego zagęszczenia we wszystkich grupach
społeczno-ekonomicznych gospodarstw, z wyjątkiem gospodarstw domowych pracujących na własny rachunek (o
ponad 5m2).
Wśród typów gospodarstw domowych największe zagęszczenie w marcu/czerwcu 2015 r. występowało w mieszkaniach
małżeństw wielodzietnych oraz gospodarstw wielorodzinnych (odpowiednio około 19m2 oraz około 21m2
powierzchni użytkowej na osobę). Zagęszczenie mieszkań w marcu/czerwcu 2015 r. w stosunku do marca 2013 r. nie
zmieniło się znacząco we wszystkich typach gospodarstw domowych, poza grupą gospodarstw nierodzinnych wieloosobowych,
w których zagęszczenie mieszkań wzrosło o ponad 2m2 na osobę.
W grupie gospodarstw z bezrobotnymi zagęszczenie mieszkań było znacznie wyższe niż w grupie gospodarstw
bez bezrobotnych (przeciętnie odpowiednio niecałe 23m2 i ponad 35m2 na osobę w tych grupach gospodarstw). Tylko
w grupie gospodarstw domowych bez bezrobotnych nastąpił spadek zagęszczenia mieszkań w latach 2011-2015 (odpowiednio
o około 15m2).
Zagęszczenie mieszkań w gospodarstwach domowych zamieszkujących wieś jest znacząco mniejsze niż w gospodarstwach
domowych miejskich. Natomiast zróżnicowanie grup gospodarstw ze względu na zagęszczenie mieszkań
według województw należy uznać za nieznaczne, przy czym największe było w województwie warmińsko-mazurskim
(niecałe 30m2 powierzchni użytkowej na osobę). We wszystkich grupach gospodarstw domowych, wyodrębnionych
ze względu na klasę miejscowości zamieszkania oraz w większości województw miał miejsce spadek
zagęszczenia mieszkań w ostatnich dwóch latach. Znaczący spadek zagęszczenia mieszkań obserwujemy przy tym
tylko w grupie gospodarstw domowych zamieszkujących duże miasta o liczbie mieszkańców 200-500 tys. (o ponad
3m2 na osobę) średniej wielkości miasta, o liczbie mieszkańców 20-100 tys. (o ponad 2m2 na osobę) oraz województwa
dolnośląskie, opolskie i śląskie (o ponad 3m2 na osobę).
26
Wszystkie zmiany w zakresie warunków mieszkaniowych w latach 2011-2015 dotyczą próby panelowej z tych lat, czyli tych gospodarstw
domowych, które zostały zbadane zarówno w 2011 r. jak i w 2013 r. oraz 2015 r.
© Rada Monitoringu Społecznego