DIAGNOZA SPOŁECZNA 2015

Diagnoza Społeczna 2015 150
45
40
35
30
25
20
15
10
5
0
Niemcy
Wielka
Brytania
Holandia Norwegia Irlandia USA
2007
2009
2011
2013
2015
45
40
35
30
25
20
15
10
5
0
Niemcy
Wielka
Brytania
Holandia Włochy Irlandia USA
2007
2009
2011
2013
2015
Wykres 4.9.17 Najpopularniejsze kierunki zamierzonych emigracji zarobkowych w latach 2007-2015 mężczyzn (panel
A) i kobiet (panel B) (proc. deklarujących zamiar emigracji),
Trudna sytuacja gospodarcza w czasie kryzysu finansowego i powolny proces wychodzenia z niego spowodowały,
że wyjazd do Irlandii deklarowało coraz mniej osób, choć nieznacznie wzrósł odsetek zamierzających tam wyjechać
kobiet, dla których pozostaje to piąty najpopularniejszy kraj docelowy emigracji zarobkowej. Wśród mężczyzn
dość popularne są również Norwegia oraz Holandia prawdopodobnie ze względu na utrzymujące się na względnie
niewysokim poziomie stopy bezrobocia w tych krajach. Wśród deklarujących wyjazd kobiet popularne były również
Włochy. Na stabilnym kilkuprocentowym poziomie utrzymuje się odsetek osób chcących wyemigrować do USA.
4.9.5.4 Podsumowanie
Dane dotyczące wyjazdów z kraju według GUS wskazują na pewną stabilizację procesu emigracji (zarobkowej).
Na podobną stabilizację wskazują dane z Diagnozy Społecznej, choć ze względu na sposób badania dotyczą innych
aspektów procesu migracji. Diagnoza Społeczna pozwala na uzyskanie informacji o osobach, które w momencie badania
znajdowały się na terytorium Polski. Jest to zatem tylko część populacji emigrantów i nie można na tej podstawie
wnioskować o wielkości obecnej emigracji, czy o cechach tej populacji. Można jednak oceniać charakter migracji
powrotnej oraz choć częściowo skutki tych powrotów dla polskiego rynku pracy.
Odsetek osób mających doświadczenie emigracji zarobkowej w ciągu dwóch lat poprzedzających badanie z 2015
roku był dość stabilny i niski. W latach 2013-2015 oscylował wokół 2 proc. przy czym systematycznie w każdej
rundzie był ponad dwa razy wyższy wśród mężczyzn. Doświadczenia migracyjne są zróżnicowane według wieku,
wykształcenia oraz miejsca zamieszkania.
Wcześniejsze doświadczenia migracyjne są również skorelowanie ze statusem na rynku pracy. Niezmiennie w
kolejnych rundach Diagnozy Społecznej obserwuje się, że osoby mające doświadczenia migracyjne są bardziej aktywne
na rynku pracy, choć w przypadku kobiet nie przekłada się to na wyższe zatrudnienie. Informacje od osób,
które wróciły, wskazują na spadek znaczenia negatywnego wpływu czynników ekonomicznych dla powrotu do kraju
osób badanych w 2015 roku.
W czterech ostatnich rundach odsetek osób deklarujących w momencie badania chęć emigracji zarobkowej w
ciągu najbliższych 2 lat wahał się między 6 proc. a 8 proc.; w 2015 roku wyniósł 7 proc. Niezmiennie praca za granicą
wydaje się najbardziej atrakcyjną alternatywą dla osób bezrobotnych.
4.9.6. Doskonalenie zawodowe a status na rynku pracy
Przewidywane zmiany struktur wieku ludności Polski, w których przyśpieszenie procesu starzenia się ludności
będą współwystępować ze znaczącym spadkiem potencjalnych zasobów pracy (np. Kotowska, Jóźwiak 2012) szczególnego
znaczenia nabiera kwestia podejmowania aktywności zawodowej w ciągu trwania całego życia. Równocześnie
szybko zachodzące zmiany w gospodarce i jej powiązaniach zewnętrznych wymagają aktywnych i długoterminowych
działań, które pozwolą przygotować się do nowych wyzwań, szczególnie w zakresie kapitału ludzkiego dostosowanego
do potrzeb rynku pracy. Aby móc zaprojektować odpowiednie działania zarówno na poziomie publicznym,
jak w miejscu pracy, zwiększające aktywność edukacyjną dorosłych, niezbędna jest znajomość determinantów
podejmowania dokształcania zawodowego.
Poziom kapitału ludzkiego, który można wyrażać poprzez poziom wykształcenia, jak i uczestnictwo w dokształcaniu
zawodowym oraz poziom posiadanych kompetencji ogólnych (cywilizacyjnych) jest uznawany jako jeden z
czynników wpływających na aktywność zawodową osób w wieku produkcyjnym, a szczególnie w starszym wieku
produkcyjnym (np. Kotowska, Sztanderska, Wóycicka, 2007; Komisja Europejska, 2012; Grabowska, 2012; Active
Ageing, 2012; Lindley, 2012; Stonawski, 2014). Należy także odnotować, że kształcenie się przez całe życie, a szczególnie
podnoszenie kwalifikacji zawodowych stanowi jedną z podstaw Europejskiej Strategii Zatrudnienia (dostępna
© Rada Monitoringu Społecznego