DIAGNOZA SPOŁECZNA 2015

Diagnoza społeczna 2015 298
5.12. Społeczno-psychologiczny portret wybranych zawodów
Wyodrębniliśmy w próbie osób aktywnych zawodowo 51 grup zawodowych reprezentowanych każda przez co
najmniej 70 respondentów (tabela 5.12.1). Obliczyliśmy dla nich średni wiek, poziom wykształcenia (liczba lat nauki),
udział kobiet, udział osób w stanie wolnym (singli), żyjących w małżeństwie i rozwiedzionych łącznie z żyjącymi w
separacji formalnej lub nieformalnej, odsetek użytkowników internetu, procent znających czynnie języki obce, procent
otyłych wg BMI, liczbę przyjaciół, odsetek ufających ludziom, procent przekonanych o wyższości demokracji
nad innymi formami rządów, procent sprawców i ofiar przestępstw, częstość praktyk religijnych w miesiącu, miesięczny
dochód osobisty netto, procent zadowolonych z sytuacji finansowej rodziny, liczbę godzin pracy w tygodniu,
procent osób, które zmieniły pracę w minionych 2 latach (dla 2011 r. 4 latach), procent zadowolonych z pracy, stres
związany z pracą, odsetek zamierzających wyjechać do pracy za granicę w kolejnych dwóch latach, procent bezrobotnych
w minionych 2 latach, czas w minutach, jaki zabiera droga do i z pracy, liczbę poważnych objawów somatycznych
trwających co najmniej 2 tygodnie w ostatnim miesiącu, procent zadowolonych ze zdrowia, z własnych
osiągnięć, z perspektyw na przyszłość i z sytuacji w kraju, odsetek myślących w ostatnich miesiącach o odebraniu
sobie życia, natężenie symptomów depresji psychicznej, odsetek bardzo szczęśliwych, procent palaczy i nadużywających
alkoholu. Dla porównania zamieściliśmy też dla wszystkich tych zmiennych dane z roku 2011 (z wyjątkiem
czasu, jaki zabiera droga do i z pracy, ponieważ 4 lata wcześniej nie zadaliśmy takiego pytania).
W innej części raportu znaleźć można dane o zróżnicowaniu tych grup zawodowych w zakresie jakości życia
(rozdz. 9.1 oraz Aneks 5).
W zakresie wszystkich tych wskaźników występują znaczne różnice między grupami zawodowymi (tabela
5.12.1). Najmłodsi ze średnią wieku poniżej 35 lat są informatycy, fryzjerzy i kosmetyczki oraz kelnerzy, barmani i
stewardzi a najstarsi ze średnią wieku powyżej 47 lat — pomoce domowe i sprzątaczki, pracownicy usług ochrony,
pielęgniarki i rolnicy produkujący na potrzeby własne.
Najwyższe wykształcenie (więcej niż 17,5 lat nauki) mają nauczyciele akademiccy, prawnicy, twórcy i lekarze, a
najniższe (mniej niż 11 lat nauki) rolnicy produkujący na potrzeby własne i robotnicy pomocniczy w górnictwie i
budownictwie.
Najmniej sfeminizowane (poniżej 3 proc. kobiet) są zawody robotnika pomocniczego w górnictwie i budownictwie,
robotnika budowlanego, kierowcy ciężarówek i autobusów, kierowcy samochodów osobowych i dostawczych i
mechanicy maszyn i urządzeń, a największy odsetek kobiet (powyżej 90 proc.) pracuje w zawodzie pracownika opieki
osobistej, fryzjera i kosmetyczki pielęgniarki i jako średni personel ds. finansowych (księgowe). Wśród zawodów o
wyższym statusie społecznym kobiety przeważają w grupie lekarzy (52 proc.), specjalistów ds. administracji i zarządzania
(75 proc.), specjalistów ds. finansowych (74 proc.), prawników (66 proc.) i twórców (69 proc.) a mężczyźni
wśród przedstawicieli władz i dyrektorów (72 proc.), inżynierów, architektów i projektantów (77 proc.) i informatyków
(87 proc.).
Udział osób w stanie wolnym jest silnie skorelowany z wiekiem, nic dziwnego zatem, że największy odsetek
singli jest w zawodach „najmłodszych”: twórców, kelnerów, informatyków. Najmniej singli jest wśród przedstawicieli
władz i dyrektorów, pielęgniarek i położnych, pomocy domowych i sprzątaczek. Najbardziej „małżeńskie” grupy
zawodowe to przedstawiciele władz i dyrektorzy, kierownicy, rolnicy produkujący na własne potrzeby i kierowcy
ciężarówek i autobusów a najmniej kelnerzy, barmani i stewardzi i twórcy. Najwyższy wskaźnik rozwodów i separacji
jest wśród twórców, prawników, pielęgniarek i położnych oraz pomocy domowych i sprzątaczek a najniższy wśród
formierzy i spawaczy, kierowców samochodów osobowych i dostawczych oraz rolników.
Użytkowników internetu jest najwięcej, co nie dziwi, wśród nauczycieli akademickich, inżynierów, architektów
i projektantów oraz twórców, nauczycieli i informatyków. Najmniej internautów, poniżej 50 proc. jest w grupie rolników
i pomocy domowych i sprzątaczek.
Największymi poliglotami są twórcy, prawnicy, nauczyciele akademiccy, specjaliści ds. marketingu, prawnicy,
informatycy i specjaliści ds. finansowych (co najmniej 70 proc. zna biegle język obcy). Najrzadziej językami obcymi
władają rolnicy, pomoce domowe i sprzątaczki oraz robotnicy w przetwórstwie spożywczym.
Osób z I, II i III stopniem otyłości jest najwięcej wśród pracowników ochrony i przedstawicieli władz i dyrektorów
a najmniej wśród specjalistów ds. finansowych, kelnerów, barmanów i stewardów.
Najwięcej przyjaciół mają twórcy, nauczyciele akademiccy, operatorzy maszyn i przedstawiciele władz i dyrektorzy
a najmniej średni personel ds. finansowych, kelnerzy, barmani i stewardzi i nauczyciele szkół ponadpodstawowych..
W Polsce poziom uogólnionego zaufania do ludzi należy do najniższych w Europie; na tym tle pozytywnie wyróżniają
się nauczyciele akademiccy, twórcy, artyści, literaci i dziennikarze oraz informatycy. Najbardziej nieufni są
operatorzy maszyn, kowale i ślusarze oraz robotnicy w przetwórstwie spożywczym.
Demokracja najbliższa jest twórcom, prawnikom, specjalistom ds. marketingu oraz przedstawicielom władz i
dyrektorom (60 i więcej proc. zgadzających się z twierdzeniem, że system demokratyczny ma przewagę nad wszelkimi
innymi formami rządów). Najmniej pozytywny stosunek do demokracji charakteryzuje rolników i robotników
niewykwalifikowanych.
Łamać prawo zdarza się najczęściej operatorom maszyn i urządzeń górniczych, nauczycielom akademickim i
operatorom innych maszyn i urządzeń a najrzadziej fryzjerom i kosmetyczkom, pomocom domowym i sprzątaczkom
oraz rolnikom produkującym na potrzeby własne.
© Rada Monitoringu Społecznego